Bizons en wisenten
Wanneer je denkt aan bizons popt waarschijnlijk meteen het beeld op van de kuddes die rondlopen in het kleurrijke vulkanische landschap van Yellowstone National Park in Amerika. Hier moet je naartoe om ze in het wild te spotten, toch? We gaan je blij maken, de dieren zijn dichtbij huis ook te zien. Ga met ons mee en spot de imposante bizon in het wild!
Bizons en hun rol in de natuur
Voordat we je vertellen waar je bizons kan zien willen we je eerst vertellen hoe belangrijk deze dieren zijn. Bizons hebben een sleutelpositie in het onderhouden van een gezond ecosysteem. Op allerlei vlakken beïnvloeden bizons hun omgeving positief.
Bizons zorgen er met hun gegraas voor dat het landschap open blijft, hun zandbaden worden hergebruikt door reptielen zoals de zandhagedis, hun mest wordt gegeten door insecten, vogels gebruiken het winterhaar als nestmateriaal en bovendien nemen bizons zaden in hun vacht mee waardoor die kilometers verderop terechtkomen en uitgroeien tot nieuwe boom of plant. Super belangrijk dus dat de dieren in het wild behouden worden.
Bizon soorten
Twee soorten bizons lopen op aarde rond, eentje in Europa en eentje in Amerika. Laten we dichtbij beginnen.
Europese bizon (wisent)
De Europese bizon staat ook wel bekend als wisent. Het is het grootste zoogdier van Europa (drie meter lang en twee meter hoog). De wisent kwam ooit in grote delen van Europa voor. Zijn habitat besloeg een enorm gebied van ongeveer Zuid-Frankrijk tot Zuid-Zweden en van Nederland tot aan de Kaukasus in Rusland. Begin twintigste eeuw kwam er een einde aan de gloriejaren van de wisent.
Door jacht en verlies van leefgebied waren ze in het wild helemaal uitgestorven. De laatste in het wild levende wisent werd in 1927 afgeschoten in de Kaukasus. Alleen een kleine groep wisenten in gevangenschap was nog over. Gelukkig wordt sinds de jaren 50 met allerlei herintroductieprojecten gezorgd dat de wisent terugkomt in de natuur.
Wisent leefgebied
De wisent leeft over het algemeen in half open bosgebieden. Vandaag de dag leven ze weer in diverse landen verspreid door Europa. Voornamelijk in reservaten in Polen, Roemenië, Wit-Rusland, Oekraïne, Litouwen en Slowakije. Maar ook in semi-wilde gebieden in Duitsland en… Nederland! Je hoeft dus niet ver voor een ontmoeting met deze bijzondere dieren. Let op: heb je het geluk deze dieren zonder omheining te mogen ontmoeten, houd dan 50 meter afstand en doorkruis kuddes niet. Zeker als er kalfjes bij zijn kan de kudde nog weleens onverwacht reageren. Behandel de dieren met respect.
1. De wisent in Nederland
In 2007 kwam de wisent in Nederland weer in het landschap terug.
Een kudde wisenten werd uitgezet op het Kraansvlak in Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Hier kan jij ze bekijken tijdens een wandeling over het 4 km lange wisentenpad, door het begrazingsgebied van de wisent. Neem je verrekijker mee, want ze kunnen ver weg staan. Let ook goed op dat je ze niet verwart met de Schotse hooglanders die ook in het gebied grazen. Je herkent de wisent duidelijk aan de bochel op de rug.
Sinds 2016 zijn ook wisenten uitgezet in oergebied de Maashorst en bij Kootwijk op de Veluwe.
Wij spotten ze zelf tijdens een wandeltocht door de Maashorst, echt ontzettend indrukwekkend om de dieren van dichtbij te kunnen bewonderen. Ze staan nu nog achter een hek in een apart begrazingsgebied maar zodra ze gewend zijn zullen ze los mogen grazen in aangewezen gebieden op de Maashorst, samen met de andere grazers. Een goede spotplek is op het uitkijkpunt aan de Udensedreef. De wisenten op de Veluwe kan je alleen bezoeken tijdens een excursie met boswachter.
In 2020 volgde een kudde in De Slikken van de Heen in Zeeland. Na een korte wentijd in een afgesloten gebied waren de wisenten klaar om te grazen in het volledige natuurgebied. Tijdens een rondje over één van de twee wandelroutes kan je ze zomaar tegenkomen.
Ook kan je wisenten zien in Natuurpark Lelystad, waar gewerkt wordt met een fokprogramma om de wisenten weer uit te kunnen zetten in andere delen van Europa. Ze leven hier in een ruim omheind terrein dat op natuurlijke wijze is ingericht. Spot ze vanaf het Wisentpad, waar je tegelijk ook de Przewalskipaarden tegen kan komen.
2. Wisenten in Duitsland
In Duitsland vind je de wisent in het wild in het Rothaargebirge. In het gebied rond de Rothaarsteig loopt sinds 2013 een kudde in de vrije natuur. Je kan ze met veel geluk tegenkomen in de uitgestrekte bossen van Wittgenstein. De kudde loopt hier los rond dus de kans dat je ze ziet zonder gids is niet groot. Wil je zeker zijn dat je bizons spot, ga dan langs bij Wisent-Welt in Bad Berleburg in het Sauerland. Een omheind gebied met een tweede kudde wisenten waar ze in een zo natuurlijk mogelijke omgeving leven. Hier is het een stuk makkelijker om oog in oog te komen, terwijl je toch het idee hebt in het wild te staan dankzij de beekjes, bossen, valleien en rotsen in het park.
3. Wisenten in Polen Bialowieza
De eerste plek waar wisenten geherintroduceerd zijn, is oerbos Bialowieza. Een mystieke plek waar het nog voelt als duizenden jaren geleden. Hier leven de Europese bizons midden in de bossen. Heel spannend om hier op zoek te gaan naar de grazers!
Naast wisenten heb je ook kans op het zien van elanden, wolven, lynxen, wilde zwijnen en andere indrukwekkende dieren. Bekijk eens de dagexcursie naar Bialowieza vanuit Warschau bij Get Your Guide waarbij je met een gids de oerbossen intrekt op zoek naar dieren.
4. Wisenten in de Zuidelijke Karpaten
Dankzij inspanningen van het WWF en Rewilding Europe (samen WeWilder) lopen er nu weer wisenten rond in de Tarcu Mountains in de Karpaten in Roemenië. Op pad gaan met een gids is wel aanbevolen, want zo heb je de meeste kans de dieren daadwerkelijk te zien. Dankzij de komst van de wisent wordt het ecotoerisme in de regio uitgebreid wat zorgt voor inkomsten voor de lokale bevolking en natuurbehoud.
Plan is om het plaatsje Armeniș uit te roepen tot Bison Village, dé uitvalsbasis voor wisentenexcursies. De hoop is dat het gebied op deze manier op de kaart gezet kan worden als wildlife bestemming. Naturescanner reporter Arno ging zelf met een ranger op pad in het Tarcu gebergte om bizons te spotten in Roemenië. Lees zijn ervaringen en tips.
Onderstaand nog eens op een rij de beste plekken voor wisenten in het wild:
Amerikaanse bizon (buffalo)
Naast de Europese bizons heb je ook Amerikaanse bizons, vaak buffalo genoemd. Deze zijn een stukje groter dan de Europese bizons en hebben ook een grotere bochel op hun rug. Opvallend is dat zij niet in bosgebied leven maar op prairies en open vlaktes. Vroeger leefden er miljoenen bizons verspreid over het gehele Noord-Amerikaanse continent. Vandaag de dag zijn er nog enkele tienduizenden wilde dieren over die enkel leven in nationale parken en reservaten.
Leefgebied Amerikaanse bizon
Het leefgebied van de Amerikaanse bizon is verspreid over diverse parken in de VS en Canada. In onderstaande gebieden maak je goede kans om de dieren te zien.
1. Bizons in Yellowstone
Yellowstone National Park is de enige plek in de VS waar de bizons voortdurend hebben geleefd sinds de prehistorie. Op andere plekken in de VS waren de dieren ooit uitgestorven en daarna weer geherintroduceerd. In Yellowstone vind je dus de echte oer-bizons. En dat in een magisch mooie omgeving met vulkanische verschijnselen zoals geisers en kleurrijke meren maar ook bossen, watervallen, valleien en meer.
2. Grand Teton National Park
Een ander Amerikaans nationaal park waar je bizons treft is hier, in Grand Teton. Net iets ten zuiden van Yellowstone dus goed te combineren op een roadtrip. Hier leeft een kudde van zo'n 1000 bizons. Ga kijken bij Mormon Row of op de Antelope Flats Road om de meeste kans te maken.
3. Theodore Roosevelt National Park
Dit Nationaal Park ligt in North Dakota. Rijdt de South Unit’s Scenic Loop en je bent bijna zeker dat je bizons spot!
Nog enkele andere plekken om bizons in Amerika te zien: Badlands National Park, Wind Cave National Park, Tallgrass Prairie National Preserve, Chickasaw National Recreation Area en Wichita Mountains Wildlife Refuge. Amerika is dus echt een bizon hotspot, niet voor niks is de bizon het nationale zoogdier van Amerika.
4. Wood Buffalo National Park in Canada
Dit grootste nationaal park van Canada (in Alberta) is opgericht om juist de bizons te beschermen. De kudde van zo'n 10.000 bizons is de grootste waar dan ook op aarde. Als je ze ergens in het wild kan zien, is het dus wel hier. Daarnaast is het ook nog eens een prachtig gebied met bossen, meren, moeras en snelstromende rivieren. Tevens de thuisbasis van de trompetkraanvogel, beren, bevers en lynxen.
5. Elk Island National Park
Een andere goede plek om bizons in Canada te zien is Elk Island, vlakbij de stad Edmonton. Het park is omheind omdat de snelweg langs het park in combinatie met wildlife weleens tot gevaarlijke situaties kan leiden. Je kan met de auto op safari door het park of een mooie wandeltocht maken waarbij je de bizonkudde, elanden, herten en misschien de Alberta lynx kan spotten.
Nog eens enkele van de beste plekken voor Amerikaanse bizons op een rij:
Weetjes over bizons
Wat eten bizons, zijn ze gevaarlijk en wat voor geluid maken ze? Leer fun facts over de bizon.
- Bizons voeden zich voornamelijk met bladeren, boomschors en struiken. Hiermee houden ze de bossen en velden in toom.
- Hoewel bizons over het algemeen vriendelijke, rustige grazers zijn blijven het wilde dieren en zeker als ze jongen bij zich hebben kunnen ze gevaarlijk zijn.
- Mannelijke bizons heten stieren en vrouwelijke bizons heten koeien.
- Ze kunnen een snelheid van 60 km per uur bereiken.
- Bizons zijn familie van de koe maar maken heel andere geluiden. Geen ‘moooo’ maar ze brullen, grommen en snuiven.
- Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben hoorns.
