Verdwenen Zwinhavens
Op uitnodiging van Visit West-Zeeuws-Vlaanderen mochten we kennismaken met een nieuwe fietsroute in Zeeuws-Vlaanderen, een gebied waarvan we - met schaamrood op de wangen - moeten toegeven dat we het nog niet zo goed kenden. Veel tijd was er niet nodig om ons thuis te voelen, het was liefde op het eerste zicht.
Fietsen in Zeeuws-Vlaanderen
Zeeuws-Vlaanderen is het meest zuidelijke deel van Zeeland, tegen de Belgische grens. Hier voel je je een beetje in België en een beetje in Nederland. Niet alleen het accent van de mensen doet twijfelen, ook alle andere elementen van beide landen zijn aanwezig. Een plat landschap, charmante dorpjes en historische stadjes, gecombineerd met gastvrijheid en talrijke eetgelegenheden.
De mooiste plekjes ontdek je op de fiets. Er is een uitgebreid netwerk aan uitgezette fietspaden en knooppunten. Zowel de dijken langs de ca. 17 km lange kuststrook, als het natuurrijke achterland worden doorkruist door brede en toegankelijke fietsroutes.
Fietsroute Verdwenen Zwinhavens
En nu is daar dus een grensoverschrijdende nieuwe route aan toegevoegd, de fietsroute langs Verdwenen Zwinhavens. Wij vonden het gewéldig! Het totale pad is 60 kilometer lang en kan in delen gefietst worden. Doordat het zichzelf regelmatig kruist, kan je zelf bepalen waar je begint en eindigt. Heel gaaf is dat er op de route VR-kijkers zijn aangebracht, die je een kijkje geven in het verleden van de streek.
De route zelf is gratis. Een opvouwbare plattegrond is verkrijgbaar in de meeste horecagelegenheden in bijvoorbeeld Sluis en je kunt ook een webapp gebruiken. Maar let op, als je ook de expo in het Zwin wilt bezoeken, dan moet je een toegangsticket van het natuurpark kopen (€ 13 voor volwassenen).
Een bezoek aan het Zwin is echt mooi meegenomen en dus wil ik aanbevelen om hier de tijd voor te nemen. Wij hebben de route in één dag gefietst, maar als ik het opnieuw moest doen, zou ik er twee dagen voor uitrekken. Eén dag voor het Zwin in combinatie met een stuk van de route en een andere dag voor de rest van de fietstocht.
Fietsen op een historisch belangrijke route tussen Sluis en Natuurpark het Zwin
Brugge als handelsmetropool
Brugge - voor velen de mooiste stad van België - floreerde reeds in de middeleeuwen tot een handelsmetropool. In die periode was de stad via de Zwingeul verbonden met de Noordzee. Die handelsverbinding maakte het destijds tot een belangrijk centrum om de rest van Vlaanderen te bevoorraden.
In de 14e en 15e eeuw voeren internationale handelsschepen de Zwingeul binnen om goederen te lossen en te laden. Vaak waren de schepen te groot om helemaal tot in Brugge te varen en om die reden ontstonden er loshavens tussen de zee en de stad.
Zwinhavens
Langs de Zwingeul ontwikkelden zich dus tal van voorhavens. In deze kleine havens van Sluis, Mude (het huidige Sint-Anna ter Muiden), Hoeke, Monnikerede en Damme werden de goederen van internationale schepen gelost, overgeladen en met kleinere schepen naar Brugge vervoerd. De ooit florerende Zwinhavens verdwenen geleidelijk toen de geul van zee naar Brugge verzandde.
Onderzoek Universiteit Gent
De Universiteit van Gent deed de afgelopen 10 jaar uitgebreid archeologisch onderzoek en wist hiermee de ligging van de verdwenen havens minutieus in kaart te brengen. Hiervoor werd gebruik gemaakt van innovatieve methodes, zoals drones, zodat het landschap van de Zwinstreek onaangetast kon blijven.
Expo en fietsroute door Zeeuws Vlaanderen
Van 3 juli tot en met 7 november 2021 kan je een expo bezoeken in het Zwin. Deze is inbegrepen in de toegangsprijs tot het natuurgebied.
De route kan je fietsen tot oktober 2023. Op diverse plekken langs de route en in het Zwin staan VR-kijkers opgesteld. Deze bieden fietsers tijdens een pauze een kijkje in het verleden. Mogelijk blijven de kijkers nog langere tijd staan.
Met de tentoonstelling en uitgezette fietsroute brengt men de havens langs de Zwingeul weer tot leven. Laat je meevoeren naar de 14e en 15e eeuw, toen Brugge en de Zwinstreek belangrijke handelslocaties waren.
Virtual Reality
In de expo en langs de fietsroute word je door middel van VR en AR meegevoerd langs de eeuwenoude handelsroute. De virtual reality beelden zijn tot in detail historisch correct. De beelden zijn het resultaat van een intensieve samenwerking tussen Timescope (Parijs pioniersbureau op gebied van VR en AR), de Universiteit Gent, wetenschappelijke comités en lokale specialisten.
Proef de middeleeuwen
Sinds juni 2022 ervaar je de Verdwenen Zwinhavens nog vollediger. Je kan de geschiedenis van de Zwinstreek niet alleen zien maar nu ook proeven! Op en langs de route zijn namelijk 30 horecazaken die jou de middeleeuwen op je bord serveren. De Foodarcheoloog heeft geëxperimenteerd met allerlei ingrediënten die in die tijd veel gebruikt werden zodat je een idee krijgt van de Middeleeuwse keuken. De oude ingrediënten zijn verwerkt in hedendaagse gerechten. Zo heb je ineens een middeleeuws broodje, gezouten citroenen of paradijskorrel op je bord. Natuurlijk geserveerd met een heerlijk middeleeuws biertje. Een interessante nieuwe kijk op de Zwinhavens in de middeleeuwen!
Bezienswaardigheden langs de fietsroute
Het Zwin is een van de voornaamste natuurparken in België. Met haar ligging bij de kust is het een fantastisch gebied voor vogelaars. Een deel van het natuurgebied is betalend. Hier zijn diverse routes uitgezet langs kijkhutten. Ook voor kinderen is er het nodige vertier, met educatieve opdrachten en gidsen die van alles vertellen over de natuur.
Een van de onvergetelijke hoogtepunten is het blotevoetenpad, waarbij je goed smerig wordt! Maar ook de dieren die je ziet maken indruk op jong en oud. Wil je de drukte vermijden, ga dan wandelen in de Zwinduinen en -polders, daar is het vaak wat rustiger.
Het prachtige Brugge moet je zeker een keer in je leven bezocht hebben. Hier vind je eeuwenoude gebouwen en monumenten en er heerst een romantische, bijna sprookjesachtige sfeer. Geen andere plek in Vlaanderen voert je zo mee terug de geschiedenis in.
Sluis is een toeristisch trekpleister van West-Zeeuws-Vlaanderen. Naast het Belfort met haar kenmerkende toren en de vestingwallen, tref je hier een bruisend stadje, met vele gezellige shops, restaurants en cafeetjes. Winkels en restaurants zijn 7 op 7 geopend.
Beklim het Belfort en geniet van een overweldigend uitzicht op de omgeving. Sluis is zeker ook een leuke plek om te verblijven tijdens je bezoek aan de regio. Het centrum is heel gezellig en er zijn tal van sfeervolle accommodaties. Wij hebben hier ook heerlijk uitgebreid gegeten bij Restaurant De Zevende Hemel.
De route voert vervolgens ook langs Damme, historische boekenstad van Vlaanderen. De vele oude gebouwen zijn heerlijk om naar te kijken. Op de terrasjes op het plein heerst een gemoedelijke sfeer. Maar snuister zeker ook even in een van de boekenwinkels en bezoek het Uilenspiegelmuseum.
Sint Anna ter Muiden (voorheen Mude) was voor ons de meest aangename verrassing! Eeuwenoude huisjes en een pittoresk torentje zoals op dit dak vormen een idyllisch geheel. Dit prachtige dorp kreeg al begin 13de eeuw stadsrechten en is dus nog ouder dan Sluis!
De Damse Vaart werd op bevel van Napoleon uitgegraven. Het kanaal is afgelijnd met statige loofbomen, die bij windstil weer perfect weerspiegelen in het water. Een aparte sfeer, die zorgt voor afwisseling met het vlakke landschap elders op de route.
Fietsroute samengevat
Tijdens het fietsen door de Zwinstreek kan je gebruik maken van de gratis fietskaart en een gratis app. De app onthult allerlei archeologische weetjes. De virtual reality palen onderweg dompelen je helemaal onder in de middeleeuwen.
Afstand: 60 km, of een ingekorte lus van 31 km of 44 km.
Startplaatsen: Zwin Natuur Park, Sluis, Damme of Brugge.
Bewegwijzering: de route is volledig bewegwijzerd.
Inclusief: alle praktische info, locatie kijkers en tips onderweg.
Fietsverhuur: 't Rinkeltje in Sluis en tal van andere verhuurbedrijven langs de route.
Tips voor eetgelegenheden: wij hebben heerlijk gegeten bij de Zevende Hemel en ontbeten bij de Eetboetiek in Sluis.
Fietskaart: de kaart is opgesteld in 4 talen (NL-FR-DE-EN) - Haal je gratis papieren exemplaar af bij Het Zwin Natuur Park, de Diensten voor Toerisme in de streek of bestel via de webshop (portkosten worden aangerekend).
Liever een handige pdf met de route en tips onderweg rechtstreeks in je mailbox?
Begeleide fietsroute
Het is tevens mogelijk om de fietsroute met gids te fietsen. Iedere zondag vertrekt een groepje vanaf natuurpark het Zwin.
Tips voor overnachtingen
Video historische fietsroute
Bekijk meer tips voor overnachtingen in de omgeving op Visit West-Zeeuws-Vlaanderen.
