West-Zeeuws-Vlaanderen
In West-Zeeuws-Vlaanderen vind je een grote variatie aan natuur. In dit zuidwestelijkste stukje Zeeland tussen de Noordzee, de Westerschelde en België, ligt een aantal mooie natuurgebieden waar je als natuurliefhebber en rustzoeker je hart kunt ophalen.
Tussen de bekende plaatsen Breskens, Sluis en de badplaats Cadzand tref je niet alleen een mooie kust aan, maar ook polders met leuke dijkweggetjes, waterrijke natuurgebieden met bijzondere flora en fauna en heel veel interessante plekken om vogels te spotten.
Natuur in het westen van Zeeuws-Vlaanderen
In het westelijke stuk van Zeeuws-Vlaanderen kun je zeker terecht voor een heerlijke strandwandeling, maar er is nog zoveel meer. Verspreid over de regio liggen verrassend veel natuurgebiedjes, die elk weer verschillend zijn. En er is een behoorlijk groot stuk nieuwe natuur te vinden.
Mooiste plekken West-Zeeuws-Vlaanderen
Naturescanners Manou en Janneke bezochten West-Zeeuws-Vlaanderen en zetten de mooiste gebieden voor je op een rij. Genoeg inspiratie voor jouw volgende vakantie naar dit prachtige deel van Zeeland.
1. Waterdunen
Allereerst tippen wij een gloednieuw natuurgebied: Waterdunen, gelegen bij de vuurtoren van Breskens. Toen bleek dat er versterking van de kust nodig was om het achterliggende land te beschermen, werd besloten dit te combineren met de aanleg van een nieuw stuk natuur, dat in 2022 is geopend.
Er werd een innovatieve getijdenduiker aangelegd, waarmee zout water op een gecontroleerde manier het gebied binnenstroomt. Hierdoor is een stuk zilte natuur ontstaan. Hoewel het gebied nog volop in ontwikkeling is, komen er al allerlei bijzondere plantensoorten voor, zoals lamsoor, zeekraal en zulte (zee-aster).
Veel soorten vogels weten het gebied al te vinden. Het gebied ligt vlakbij Telpost Breskens, die vooral bekend staat als vogeltrekgebied in het voorjaar, omdat de vogels in het najaar een andere route vliegen. Wij zijn er in de herfst en spotten toch veel trekvogels, zoals bonte strandloper en goudplevier, die hier komen aansterken om de tocht verder naar het zuiden te kunnen maken. Ook zijn er al volop overwinteraars aanwezig, zoals de smient, kol- en brandgans en wintertaling.
Vanuit de verschillende mooie vogelkijkhutten zijn zowel de trek- als standvogels goed te spotten. Er hangen afbeeldingen met vogelnamen, zodat je meteen kunt opzoeken welke vogels je ziet. Tip! Heb je een goede kijker of zoomlens, neem deze dan zeker mee, omdat de vogels zich soms wel op een flinke afstand bevinden. Zo ontdek je zeker meer dan je in eerste instantie denkt.
In Waterdunen kun je ook heerlijk wandelen. Kies voor een van de drie routes vanaf het Bezoekerscentrum: bijvoorbeeld de Vogelroute (5,5 km) aan de westkant van het gebied, langs vogelkijkhutten de Koloniehut en de Trekvogelhut. Of de Zeekraalroute (4,5 km) aan de oostkant over vlonderpaden en struinpaden. De Golfroute (9 km) loopt om het hele natuurgebied heen. Houd in je achterhoofd dat het gebied nog in ontwikkeling is en de paden dus nog wat moeten verwilderen, het is nu op sommige plekken wat eentonig.
Onze aanrader is om met een gids van Het Zeeuwse Landschap op pad te gaan in het gebied. Op specifieke data worden excursies georganiseerd en we kunnen je verzekeren dat je dan veel meer vogels spot dan in je eentje. Wij trokken er met gids Elly op uit, die ons constant wees op de mooiste vogelsoorten die wij anders nooit gezien hadden. Zij had een telescoop bij zich, waardoor we vogels spotten die met het blote oog amper opvielen. Bovendien leer je gelijk bij over het ontstaan en de ontwikkeling van Waterdunen.
2. Groote Gat
Het natuurgebied Groote Gat ligt aan de zuidkant van Oostburg en bestaat uit een kreek met daaromheen rietvelden, struiken, knotwilgen en hagen en een stuk nat grasland. Door dit afwisselende landschap leven er veel (zeldzame) broedvogels, zoals het baardmannetje, blauwborst en waterral.
Maar ook in het najaar is het zeker een bezoekje waard. We wandelen over het mooie vlonderpad vanaf de Kaas en Broodsedijk, dwars over de kreek, en genieten van het flink klotsende, helderblauwe water en de mooie rietkragen. De kreek bestaat uit brak water en er leven hierin 'levende stenen' (ook wel palingbrood genoemd). Dit zijn kolonies mosdiertjes, die een soort koraal vormen.
Vanaf de zuidkant van het natuurgebied, aan de Nieuveltweg, ligt een vogelkijkhut verscholen. Parkeer je auto in het gras langs de weg en stap het gebied binnen via het klaphekje (je rijdt er zo voorbij als je niet oplet!). Gelukkig is er een houten pad naar de hut aangelegd, want het weiland ervoor is erg modderig. Vanuit hier spotten wij dodaars, meeuwen en diverse soorten ganzen en eenden.
3. De Blikken
Ten noorden van Oostburg ligt het gebiedje De Blikken, dat bestaat uit weilanden met watertjes. Wij vermoeden dat dit een van de bekendere vogelgebieden in West-Zeeuws-Vlaanderen is, want we treffen er enkele enthousiaste (Vlaamse) vogelspotters aan. Recht tegenover de vogelhut bevinden zich tientallen kieviten op een eilandje. Verderop spotten we de bergeend, smient, wintertaling en nijlgans.
In het voorjaar kun je hier veel soorten steltlopers vinden en ook zeldzamere vogels spotten, zoals de geoorde fuut, steltkluut en dwergmeeuw.
4. Sophiapolder
Tussen Oostburg en Aardenburg ligt het kleine gebiedje de Sophiapolder. Vanaf de Isabelladijk kun je wel goed vogels spotten en ook hier is een vogelkijkhut te vinden. De vogels bevinden zich vooral op het permanente eiland en de overige eilandjes die droogvallen bij een lage waterstand. Naast broedvogels komen de lepelaar en slechtvalk hier ook voor. Verder groeien hier tweehonderd plantensoorten.
Je kunt het gebied verder niet in, maar vanaf de fietspaden langs het gebied heb je toch mooi zicht op de polder en het water. Met een goede verrekijker geniet je van de vogels.
5. Verdronken Zwarte Polder
Ten oosten van Cadzand, bij Nieuwvliet-Bad, ligt de Verdronken Zwarte Polder. Een zeer gevarieerd natuurgebied. De naam laat makkelijk raden waar deze vandaan komt: het is inderdaad een aangelegde polder (in 1623), die sinds 1802 door een dijkdoorbraak weer onderloopt met zeewater als het vloed is.
Op een kleine oppervlakte zijn hier overgangen te vinden van zout naar zoet water en van klei- naar zandgrond. In de duinen groeien daardoor veel soorten planten, waarin zangvogels broeden. De schorren trekken zeldzame exemplaren aan, zoals graszanger en grauwe gors. Wij spotten er nu de zilverreiger.
Je kunt hier een leuke en gevarieerde rondwandeling maken vanaf de Zeedijk, via plankenpaden door de kreken richting het strand.
Bijzonder aan het strand is dat er fossielen te vinden zijn, zoals haaientanden van miljoenen jaren oud, die door de leeftijd niet wit zijn maar zwart/grijs. Kijk dus zeker naar de grond als je op dit strand loopt, en zoek vooral tussen de aangespoelde schelpen.
Het is nog best een uitdaging om ze te vinden, maar als je er eenmaal eentje gevonden hebt, herken je ze uit duizenden.
6. Knokkertbos
Bos in Zeeuws-Vlaanderen? Jazeker! Je verwacht het misschien niet zo vlakbij de kust, maar De Knokkert (ook wel: Bos van Erasmus) is een fraai stukje bos, waar uilen, spechten en salamanders leven. In november genieten wij zeker van de herfstkleuren in het bos, maar we willen niet onvermeld laten dat de modderpaden een behoorlijke uitdaging zijn om te trotseren. Dus wellicht is een bezoekje na droog weer een beter idee. En anders zeker de kaplaarzen aantrekken.
Met kinderen is dit bos een aanrader, want er loopt een beleefpad met allerlei leuke vragen over de natuur en een klim- en klauterparcours. Dit pad start bij het parkeerterrein aan de Knokkertweg.
7. Het Zwin
Hoewel natuurgebied het Zwin voor het grootste deel in België ligt, is West-Zeeuws-Vlaanderen wel onderdeel van de Zwinstreek. Vroeger was het Zwin een zeearm die helemaal tot aan Brugge reikte en vormde een belangrijke vaarroute. Na eeuwen van inpoldering is het Zwin vandaag de dag een slufter die rijk is aan dierenleven.
Aangezien 80% van het Zwin in België ligt, is een uitstapje net over de grens een aanrader. Wij hebben sowieso ervaren dat de grens tussen België en Zeeuws-Vlaanderen voor de inwoners onzichtbaar is. Vanuit Cadzand-Bad bereik je het Zwin na een korte, maar prachtige fietstocht. Volg het fietspad dat parallel loopt aan de Duinweg en je hebt geweldig zicht over het Zeeuwse deel van het Zwin (Kievittepolder), met felblauw water. Wij bezochten dit gebied in het voorjaar van 2021 en spotten hier toen vogels als de lepelaar.
Eenmaal aangekomen bij het Zwin (BE) haal je een toegangsticket en kom je in een vogel- en beleefparadijs. Hier wandel je het huttenparcours, waar gidsen je alles kunnen vertellen over de dieren in het gebied, zoals de talloze ooievaars en in het voorjaar de boomkikker. Op de Zwinvlakte struin je tussen de slikken en schorren op zoek naar bijzondere vogels.
Activiteiten West-Zeeuws-Vlaanderen
Wat is er allemaal te doen als natuurliefhebber in West-Zeeuws-Vlaanderen? Voor veel toeristen ligt het voor de hand om te genieten van het strand, maar er is nog zoveel meer te doen. In alle seizoenen! Wij tippen je de leukste activiteiten in het westen van Zeeuws-Vlaanderen.
1. Vogelspotten
Na het lezen over bovenstaande natuurgebieden, zal het je niet verbazen dat wij vogelspotten op nummer 1 zetten. West-Zeeuws-Vlaanderen is echt een walhalla voor vogelspotters. Vooral de voorjaarstrek is beroemd, maar tijdens ons bezoek in het najaar hebben wij ook vele soorten gespot.
Het voordeel is dat alle vogelgebieden dicht bij elkaar liggen, zodat je in een dag verschillende vogelkijkhutten en natuurgebieden kunt bezoeken.
3. Wandelen
In West-Zeeuws-Vlaanderen kun je ook prima wandelen, al zijn de meeste routes kort. Maak een rondje door het Groote Gat of de Verdronken Zwarte Polder of struin over het strand.
Ook een aanrader: verken te voet het dorpje Retranchement aan de grens met België en combineer de natuur met een stukje geschiedenis. Je vindt hier nog vestingwallen en restanten van een fort. Onderdeel van een groter stuk verdedigingswerken, dat vroeger lag aan de oevers van het Zwin en behoorde tot het oud-Nederlands vestingstelsel.
Wandel een rondje over de wallen en terug door een prachtig stukje natuur met knotwilgen, waarin uilen en vleermuizen huizen. In dit gebied vind je in de zomer ook volop boomkikkers en vier soorten zeldzame klaver; onderaardse klaver, kleine rupsklaver, gestreepte klaver en ruwe klaver.
Hier staat ook de Drieling van Retranchement, drie grenspalen aan de voormalige Zwingeul gelegen. Dit wandelpad maakt onderdeel uit van het Nederlands Kustpad, dat start in Sluis.
2. Fietsen
Dwars door polders en weilanden en over idyllische dijkweggetjes is het leuk fietsen door West-Zeeuws-Vlaanderen. Wij raden wel aan om te kiezen voor een elektrische fiets, omdat hier aan de kust vaak een behoorlijk harde wind staat! Leuk om te fietsen van natuurgebied naar natuurgebied, naar de kust en door idyllische dorpjes als Waterlandkerkje en Zuidzande.
In West-Zeeuws-Vlaanderen plan je gemakkelijk je fietstocht aan de hand van het knooppuntennetwerk. Door de hele streek vind je de bordjes met knooppunten waardoor je eenvoudig navigeert vanaf de fiets.
4. Wildplukken
In Retranchement vind je verder Het Kulderzipke, waar je ontzettend leuke wildplukwandelingen kunt doen bij initiatiefneemster Ingrid VanBrabant. Tussen de knotwilgen en -populieren ligt haar prachtige tuin van 5 hectare, die ze enkele jaren geleden heeft aangelegd. De ene helft bestaat uit fruitbomen, de andere helft is een bos in wording.
Samen met Ingrid wandelen we door haar tuin. Haar kennis over de natuur is immens en ze raakt er niet over uitgepraat. Sommige eetbare planten zijn zelf komen aanwaaien, zoals zuring, zandkool (dat smaak naar rucola) en boerenwormkruid. We leren over de mispels en kweeperen, oudere fruitsoorten die in de vergetelheid zijn geraakt. Nu in november zijn er nog volop rozenbottels te vinden. In tegenstelling tot wat wij denken, zijn juist de harde in plaats van de al zachtere vruchten goed te verwerken tot bijvoorbeeld rozenbottelketchup.
Het is echt genieten in deze mooie tuin/bos, heel inspirerend! We zien een reiger opvliegen, een haas huppelt weg en we leren elke minuut bij over alle plantjes, bomen en struiken die hier groeien. Achteraan het domein bevindt zich een mooie poel met een bankje erbij. In de zomer vast een prachtige plek om te zitten en een droom voor liefhebbers van amfibieën.
Na de wandeling mogen wij diverse soorten jam uit eigen tuin proeven en een spread van rozenbottel en hazelnoot. Ingrid geeft van april t/m oktober wildplukworkshops en zelfs een jaaropleiding, waar je elke maand kijkt wat er groeit en er zelf heerlijke gerechten van gaat maken in haar prachtige workshopruimte.
5. Strand- en watersporten
West-Zeeuws-Vlaanderen beschikt over kilometers kust en ligt aan de Noordzee, dat nodigt natuurlijk uit tot strand- en watersporten! In Cadzand-Bad vind je Moio Beach, een strandtent waar je, naast dat je er heerlijk kunt eten met uitzicht op de zee, je ook actief kunt uitleven.
Op het strand vinden leuke adventure sports plaats, zoals beach golf, blokarten of powerkiten. Liever het water op? Golfsurfen, brandingraften of skimboarden, het kan hier allemaal. Ook kun je een zeekajak, sup of supersup huren.
6. Overnachten
Zoek je een leuk overnachtingsadres in West-Zeeuws-Vlaanderen? Dan raden wij B&B Het Zilte in Zuidzande aan. Eigenaars Frank en Ann verwelkomen je met open armen in hun paradijsje in de kuststreek. Zij toverden een karakteristieke Zeeuwse schuur om tot een luxe wellness B&B met drie appartementen en een enorme tuin. Wie houdt van wellness en rust zit hier zeker goed.
Het prachtige verwarmde binnenzwembad en de Finse sauna (tegen meerprijs) nodigen jaarrond uit tot ontspannen en bijkomen. De B&B ligt in polderdorp Zuidzande, super centraal in West-Zeeuws-Vlaanderen. Leen een fiets van Frank en Ann en je bent binnen 25 minuten aan zee of in Sluis, en in een halfuur trappen sta je aan de poort van Waterdunen.
Video West-Zeeuws-Vlaanderen
Manou en Janneke bezochten West-Zeeuws-Vlaanderen op uitnodiging van Stichting Gastvrij Zeeuws-Vlaanderen. Hartelijk dank voor het adviseren van de mooiste natuurgebieden en leukste activiteiten in deze regio! We zijn er enorm door verrast.
