Duursche Waarden
Natuur in Salland - Terwijl de zonnestralen op onze huid schijnen, genieten we van een prachtig uitzicht over de IJssel met zijn uiterwaarden en de mysterieuze oude steenfabriek. Klepperende ooievaars links en een tjirpende lenteboodschapper (tjiftjaf) rechts. Wij beleefden de eerste lentedagen in het rivierenlandschap van de Duursche Waarden. Maar, vertelde boswachter Herman, de Duursche Waarden zijn in elk seizoen de moeite waard. Hier is elke dag anders!
Natuur Duursche Waarden
Plan Ooievaar
Tegenwoordig staan de termen 'ruimte voor de rivier' en 'nieuwe natuur' centraal in de Duursche Waarden en daar is eind jaren '80 de basis voor gelegd. Plan Ooievaar werd in werking gesteld, waarbij de balans wordt gezocht tussen alle functies van het rivierengebied: ontwikkeling van natuur, afvoer van water, landbouwactiviteiten, recreatie en scheepvaart. Het uiteindelijke doel is dat de zwarte ooievaar het gebied weer zo aantrekkelijk vindt dat hij er komt broeden. Tot nu toe is hij er wel gezien, maar heeft hij het gebied nog niet als broedplek gebruikt.
Witte ooievaars vinden het gebied wél al geschikt om te broeden. Zij vinden de kleiachtige, natte bodem fijn om voedsel te zoeken. Meerdere paartjes witte ooievaars broeden in de uiterwaarden en hun geklepper is dan ook kenmerkend voor de Duursche Waarden.
Dieren in de Duursche Waarden
De uiterwaarden van de IJssel werken ook voor andere vogelsoorten als een magneet. Onder andere verschillende soorten steltlopers, ganzen, eenden en prachtige vogels zoals de ijsvogel vliegen hier rond. En zelfs de imposante zeearend en de roerdomp worden af en toe gespot. Doordat de zijarm van de IJssel meebeweegt met de IJssel zelf, is dit een broedplaats voor vele vissoorten. En die trekken op hun beurt weer visetende soorten zoals aalscholvers en otters aan. Een andere bijzondere bewoner van de Duursche Waarden is de bever. De kans dat je hem ziet is niet heel groot, maar zijn knaagsporen en burcht kan je wél zien als je goed oplet.
Grote kans dat je oog in oog komt met de natuurlijke grasmaaiers van het gebied: de IJslandse pony’s, Schotse Hooglanders en het rode Moezel-Rijn-IJssel rund. Deze grote grazers houden de begroeiing in het gebied in toom. Het Moezel-Rijn-IJssel rund heeft een dubbelfunctie. Hij is niet alleen grasmaaier maar het biologische vlees en de melk worden ook weer gebruikt door restaurants in de regio. Bijvoorbeeld bij restaurant de Proeftuin van Salland. Zij werken met de verhalen uit Salland om de lekkerste gerechten voor te schotelen.
Flora
Kenmerkende bomen in het landschap zijn de wilgen en de meidoorns. De meidoorns werden normaal gesproken kort gehouden door het vee dat in het gebied graasde, maar door een uitbraak van de MKZ in 2001 zijn enorme groepen koeien en geiten geruimd en kreeg de boom weer de kans om groot te groeien. Dit levert prachtige plaatjes op met bloesem in de uiterwaarden in de lentemaanden.
Mooiste plekken Duursche Waarden
Wat kom je allemaal tegen als je op verkenning gaat in dit natuurgebied aan de IJssel? Dit zijn enkele niet te missen plekken.
1. Steenfabriek Fortmond
Wanneer je wandelt door de Duursche Waarden, is er één duidelijk oriëntatiepunt: de enorme rode schoorsteen van de voormalige steenfabriek. Hier werden van 1828 tot 1976 bakstenen gebakken met klei uit de rivier. Deze fabriek en de zware arbeid zijn tekenend geweest voor de dorpen in de buurt.
Tegenwoordig ligt de fabriek er verlaten bij en is het uitgeroepen tot rijksmonument. Je ziet duidelijk dat de natuur het terrein heeft overgenomen. In de oude ovens leven maar liefst 8 vleermuissoorten. Een aantal ovens is dichtgemetseld, op een kleine opening na waar de dieren door naar binnen kunnen vliegen. De andere ovens zijn opengesteld voor publiek. De lichtval hier is prachtig en het verval geeft een mysterieus sfeertje.
De toren van de fabriek dient tegenwoordig als broedplek voor een paartje slechtvalken. Richt je ogen daarom ook eens naar boven in de toren en wie weet spot jij deze prachtvogels wel! Vanaf de uitkijktoren naast de fabriek heb je geweldig zicht over de steenovens én de omliggende natuur met ooievaarsnest.
2. IJssel
Natuurlijk kan je in de Duursche Waarden niet om de IJssel heen, de rivier die de uiterwaarden hun karakter geeft. Tijdens een wandeling door het gebied stap je een heel stuk direct langs de rivier. Met aan de overkant een pittoreske molen en de plaats Veessen. Als je het leuk vindt, kan je met de kozakkenpont mee voor een uitstapje naar de overkant van de rivier.
3. Vogelkijkhut
Tof om even te gaan zitten in de vogelkijkhut midden in de uiterwaarden. Met een beetje geduld spot je hier zeker een ijsvogel, maar ook andere soorten zoals de zilverreiger en aalscholver komen voorbij. De fervente vogelspotters zitten hier soms uren om de meest unieke soorten te spotten en indrukwekkende foto’s te maken. Maar gewoon even kijken en genieten van het rivierenlandschap kan natuurlijk ook!
4. Trekpontje
Leuk! Trek jezelf naar de overkant van de zijarm van de IJssel met het trekpontje om je wandeling te vervolgen. Natuurlijk ook erg leuk voor de kinderen.
5. Laarzenpad
Een van de mooiste stukjes in de Duursche Waarden vonden wij absoluut het laarzenpad. Hier loop je door een weelderig bos dat begroeid is met mos, over slingerende paadjes. Waan je even in een oerwoud! Lekker avontuurlijk en beeldschoon. Let op: het heet niet voor niks het laarzenpad. Dit stukje wandelroute kan bij nat weer snel zompig worden, dus laarzen zijn aanbevolen.
6. Informatiecentrum IJssel Den Nul
Jouw bezoek aan de Duursche Waarden start je het best bij het informatiecentrum Den Nul. Hier leer je alvast over de IJsselnatuur achter de dijk en krijg je een stukje context. Het infocentrum biedt wisselende exposities over de natuur en cultuurerfgoed aan de IJssel.
Bekijk bijvoorbeeld alvast welke soorten dieren en planten leven in de uiterwaarden. Ook beschikt het infocentrum over de fijne Brasserie Op Duur met terras aan het water. Een lekkere plek voor een lunch voor of na je bezoek aan de Duursche Waarden. Leuk met uitzicht op het ooievaarsnest!
Actief in de Duursche Waarden
Wandelen en fietsen zijn de beste manieren om de Duursche Waarden door en door te leren kennen. Wij geven je de leukste routes.
Wandelen Duursche Waarden
Het leuke aan de Duursche Waarden is dat je vrij mag struinen over de paden. Zoek dus je eigen weg en ga eens een spannend klein paadje in. Het ene moment loop je over de dijk langs de IJssel, dan weer midden in de bossen. Mocht je toch een route willen volgen dan is de Ruige Route van 8 kilometer een aanrader. Ervaar de veelzijdigheid van het gebied terwijl je de verschillende natuurtypen langs ziet komen en geniet van de vogelgeluiden op de achtergrond.
Welke route je ook loopt, zorg er in ieder geval voor dat je het net benoemde laarzenpad niet mist. Trek altijd stevige schoenen aan voor een wandeling in de Duursche Waarden en bij nat weer zijn laarzen een aanrader.
Fietsen Duursche Waarden
Met de fiets kan je niet zo diep in het gebied komen als op wandelschoenen, maar het is zeker leuk om een van de fietsroutes langs de rand van het gebied te volgen. Voordeel van fietsen is dat je ook andere mooie plekken langs de IJssel kan meepakken zoals een stukje van de IJssellinie, Kasteel de Haere en met een stop in Olst of Wijhe.
Praktische informatie
Enkele handige tips voor je bezoek aan de Duursche Waarden.
Parkeren
Kom je met de auto? Parkeer dan bij het kleine parkeerplaatsje aan de Fortmonderweg 53 in Olst. Of bij het Informatiecentrum IJssel Den Nul.
Overnachten
Wie wil slapen in de buurt van de Duursche Waarden, raden we absoluut Hotel Gaia aan. Kwartiertje met de auto en iets meer dan een half uur fietsen. Dit hotel ligt op een heerlijk rustig plekje op een landgoed, in een geel landhuis. Eén stap binnen in het huis en je ziet gelijk hoe bijzonder het hotel is. Prachtige, kleurrijke inrichting waar tot in detail over nagedacht is. De kamers hebben allen een eigen land of streek als thema. Wij sliepen in de vrolijke Ndebele kamer.
Wij sloegen de gordijnen open en werden meteen begroet door de vele kwetterende en fluitende vogels en de flarden mist hingen tussen de bomen terwijl de zon er doorheen probeerde te prikken. Wat ons ook aansprak is dat het hotel uitsluitend vegetarisch eten serveert. Ze koken verrassende en smaakvolle gerechten waarbij je het vlees niet mist.
Ook leuk
Excursies Duursche Waarden
Wie met de boswachter op pad gaat in de Duursche Waarden, komt verrijkt terug. Hij of zij weet je alles te vertellen over de flora en fauna en de geschiedenis van het gebied. Staatsbosbeheer organiseert regelmatig leuke wandelingen met de boswachter. Hierbij ligt de focus bijvoorbeeld op vogels. Kijk voor een overzicht eens op de website van Staatsbosbeheer.
Het is ook mogelijk om buiten de reguliere excursies met de boswachter op stap te gaan. Maak hiervoor zelf een afspraak.
Video van de Duursche Waarden
Overijssel was voor ons een van de meest verrassende bestemmingen van Nederland. Elke dag was een nieuw avontuur en door op pad te gaan met gidsen en boswachters hebben we enorm veel geleerd. Ik zou zeggen: laat je ook verrijken door Overijssel en ga op ontdekking!
Deze reis werd mogelijk gemaakt door VisitOost en Verslingerd aan Salland. Ontzettend bedankt voor de goede zorgen en het vakantiegevoel in eigen land!
