Buurserzand
Bijna iedereen houdt van vakantie. Juist als ik weinig tijd heb om te reizen of ik geen nieuwe reis in het verschiet heb, probeer ik altijd momenten te vinden om erop uit te gaan en weer een nieuw gebied te ontdekken. Niks zo fijn als de wandelschoenen aan, de neus in de wind en gáán.
Ik trek er op zulke momenten bij voorkeur veel op uit in mijn eigen omgeving. Op de fiets, te voet, met de hond, in mijn eentje, maar altijd de natuur in. Gelukkig woon ik in een omgeving die zich prima leent voor veel mooie wandelingen en fietstochten. Ik ben helemaal in mijn element als het buiten guur is en de wolkenlucht een onheilspellende uitstraling heeft. Op pad!
Natuurgebieden in Oost-Nederland
Aan de rand van Oost-Nederland, op de grens met Duitsland, liggen diverse natuurgebieden die een stuk minder bekend zijn dan onze Nationale Parken. Toch weten doorgewinterde wandel- en fietsliefhebbers deze gebieden wel te vinden.
Overnachtingstips
Zo heeft de Achterhoek, in het meest oostelijke deel van Gelderland, nog diverse zeldzame hoogveengebieden rondom Winterswijk, en in het Duitse grensgebied met Eibergen ligt het fraaie Zwillbrocker Venn met zijn kokmeeuwenkolonie en fotogenieke flamingo’s. Even ten noorden van de Achterhoek liggen meerdere prachtige onontdekte Twentse natuurgebieden: waterpark ’t Lankheet, het grensoverschrijdende Witte Veen, het Haaksbergerveen en het Buurserzand.
Het Witte Veen en het Haaksbergerveen bestaan vooral uit grote oppervlakten hoogveen en in het Buurserzand vind je voornamelijk heidegrond met vennen en jeneverbesstruiken.
Natuur op het Buurserzand
Het Buurserzand is niet zomaar een droog heidegebied zoals de naam misschien doet vermoeden. Ik verwonder mij steeds weer over de schoonheid van het landschap hier. Het natuurgebied bestaat uit dop- en struikheide, afgewisseld met bos, vennetjes, akkers en stuifzandheuvels. Vandaag de dag staat het onder het beheer van Natuurmonumenten.
1. Zandverstuiving, heide en jeneverbes
De naam is ooit ontstaan doordat er vroeger intensief kuddes schapen graasden, waardoor er kale zandbodems ontstonden. De begrazing door de kuddes zorgde voor een optimale conditie van de hei en de voedselrijke, bovenste laag werd doorlopend verwijderd. Jonge scheuten werden opgegeten, voordat ze de kans kregen om groot te worden.
Op den duur verdween door té intensieve begrazing de heide op sommige plekken en daardoor ontwikkelden zich zandverstuivingen. De hoogteverschillen die daardoor zijn ontstaan, tref je hier in het Buurserzand dan ook veelvuldig aan. Zoals wel vaker in arme stuifzanden en heidegebieden, komt de jeneverbesstruik hier veelvuldig voor.
2. Wetlands - vennen en plassen
In het wonderschone natuurgebied tref je veel water aan, zoals de vennen Steenhaarplassen en het afgegraven Buursermeertje en het Rietschot. Het natte en moerassige bosgebied de Steenhaar kun je doorkruisen door de aanleg van diverse vlonderpaden.
3. Runderen
In het voorjaar en de zomer tref je er tegenwoordig loslopende Herefordrunderen aan, die moeten voorkomen dat het er overwoekerd raakt. Deze runderen eten - in tegenstelling tot de kuddes schapen van vroeger - de grove grassen op tussen de heide. Doordat er in de late herfst geen voeding meer in de grassen zit, worden de koeien naar binnen gehaald. Hiermee wordt voorkomen dat ze de jeneverbessen opeten.
4. Overige dieren op het Buurserzand
Het is op het Buurserzand volop genieten van trekvogels als eenden, ganzen en meerkoeten. Rond zonsopkomst en -ondergang heb je ook behoorlijk wat kans om een ree te spotten. Er komen al jarenlang rond de 100 reeën voor, mede dankzij de rust en gevarieerde begroeiing. Ze zijn wel schuw en altijd alert. Meestal houden ze zich op langs de bosranden, zodat ze, als er gevaar dreigt, direct kunnen vluchten naar de veiligheid van een beschutte plek.
5. Recreatie
Op zonnige dagen in het weekend weten wandelaars, fietsers, vogelliefhebbers en joggers uit de nabije omgeving het Buurserzand veelvuldig te vinden. Het kan er op zulke dagen dan ook best druk zijn. Af en toe kruisen of overlappen de wandelpaden die van de veelvuldig aanwezige MTB-ers, en is het uitkijken geblazen.
Het Buurserzand, mooi in alle seizoenen
Het spreekt voor zich dat het Buurserzand zich, net als andere natuurgebieden, van zijn beste kant laat zien op zonnige lentedagen wanneer de natuur ontspruit en alle tinten groen weer tevoorschijn komen aan het einde van een lange winter.
In het voorjaar geniet je het meest van de broedende vogels, bloeiende orchideeën, vlinders, kwakende kikkers en tijdens de vogeltrek in de vroege lente kun je met veel geluk zelfs groepen overvliegende kraanvogels zien. Wanneer je dan de eerste voorzichtige zonnestralen weer op je gezicht voelt, is het echt genieten geblazen.
Ook de beelden van de dieppaarse heide op een eindeloze zomerdag in augustus kan iedere natuurliefhebber uittekenen, net als de loofbomen in vele groenschakeringen die dan vol in het blad zitten. Op een windstille dag zijn de spiegelende vennetjes een genot voor het oog en bijna nog mooier door de lens.
Toch is een bezoek aan het Buurserzand op een donkere of ijzig koude dag in de late herfst ook meer dan de moeite waard. Je hebt het dan bijna helemaal voor jezelf en je kunt genieten van de geluiden van de vele soorten vogels, waaronder de zwarte specht en de buizerd, die leven in deze heidegebieden.
Voor wie houdt van rust en ruimte, zijn júist onder deze weersomstandigheden de routes door het gebied heerlijk om te verkennen. Als je in alle vroegte op pad gaat, loop je regelmatig tussen de laaghangende mistflarden, waardoor het ven in een betoverende en mystieke sfeer is gehuld. Op zulke dagen kom je er vrijwel niemand tegen en waan je je heel even de enige die het waterkoude weer getrotseerd heeft.
De wuivende grassen, de snijdende wind die over de velden jaagt en de rood-oranje verkleurende struiken en bomen bieden een machtige aanblik. Ik kwam afgelopen weekend intens voldaan en helemaal opgemonterd weer thuis, na vele kilometers door het Buurserzand gestruind te hebben.
Fietsen en wandelen op het Buurserzand
In het natuurgebied kun je vele wandelroutes volgen. De kortste routes zijn voor iedereen goed te doen: ze gaan vanaf een lengte van 3,2 kilometer en zijn naar hartelust uit te breiden tot zeker 25 kilometer lengte.
Veel routes voeren zowel door het Buurserzand als door het aansluitende Haaksbergerveen, en sommige ook langs de oevers van de Buurserbeek. Het Trekvogelpad is een langeafstandspad dat door het Buurserzand voert. Wil je graag binnen het terrein van het Buurserzand blijven om te wandelen, dan is de langste route ongeveer 12 kilometer.
Voor de fietsliefhebber is er ook genoeg moois te zien: de meeste fietsroutes combineren het Buurserzand en het Haaksbergerveen met de (Duitse) grensoverschrijdende natuurgebieden Witte Veen en/of Ammeloër Venn. Deze routes zijn er al vanaf een lengte van 15 km
Bereikbaarheid Buurserzand
Hoe kom je bij het Buurserzand? Ben je ook enthousiast geworden en heb je zin om dit schitterende natuurgebied te gaan ontdekken? Er zijn diverse parkeermogelijkheden rondom het Buurserzand. Bij parkeerplaats de Molenbelt vind je ook het Informatiecentrum ‘De Wakel’ (Twents voor jeneverbes). Je vindt hier informatie over de streek, de mooiste routes, maar je kunt er ook lekker een terrasje pakken.
Veelgestelde vragen
