Nationaal Park Hoge Kempen
Kempen in België - De Hoge Kempen is een van vier nationale parken in België, dat kan niet anders dan bijzonder zijn! Waag je daarom eens in het Limburgse deel van de Kempen waar de natuur weer de baas is. Waar je wandelt en fietst door de heide, dennenbossen, zandduinen en over oude mijnsteenbergen. Met telkens bijzondere vergezichten en kans op het zien van mooie dieren en planten.
Natuur
De natuur in Hoge Kempen National Park is ontzettend gevarieerd, maar dat is niet altijd zo geweest. Tot enkele tientallen jaren terug werd hier nog grind en steenkool gewonnen. Na het sluiten van de mijnen is hard gewerkt om de natuur weer de ruimte te geven. Je treft hier nu een landschap met heide, bossen, zandvlaktes, meren en vennen. Het is een walhalla voor insecten, amfibieën en vogels en bijzondere plantensoorten laten zich ook steeds meer zien.
Hoge Kempen park is dus zeker een aanrader voor een mooie natuurvakantie in België. Niet voor niets heeft dit gebied zichzelf uitgeroepen tot het eerste Nationaal Park van België. Met dit statement hoopte het de weg vrij te maken voor meer natuurgebieden met de status van nationaal park! En dat is gelukt, want per oktober 2023 zijn er nog drie andere Vlaamse natuurgebieden erkend als nationaal park.
Toegangspoorten
Er zijn maar liefst zes toegangspoorten in het nationaal park, met allen een eigen thema. Vanaf die plaatsen verken je de mooiste plekjes van de Hoge Kempen. Daarom noemen we hieronder kort de verschillende ingangen met thema en de plekken die je daar niet wil missen. Eindeloos veel te zien en doen in het park dus!
Mooiste plekken
Wat is er te zien in de Hoge Kempen? Onderstaand de leukste plekken om te bezoeken in het park.
1. Terhills
Als je Nationaal Park Hoge Kempen bezoekt kan je niet om Terhills heen. Dit is namelijk dé hoofdtoegangspoort van het nationaal park, voorheen bekend als Connecterra. Vanuit hier krijg je alles mee voor een geslaagd bezoek aan het gebied.
Adres bezoekerscentrum Terhills: Zetellaan 54, 3630 Maasmechelen.
Je krijgt meteen een indruk van het karakter van het park. Hier liggen namelijk 4 terrils, mijnsteenbergen. Neem zeker de moeite om omhoog te klimmen de schacht op of een van de nabijgelegen bergen, want bij aankomst op de top ligt het mooiste panorama van heel Vlaanderen voor je. Je kijkt uit over de groene 'bergen' en de meren, een fantastische aanblik.
Een andere interessante bezienswaardigheid in Terhills is de Ecotron. Dit zijn koepels waarin ecosystemen nagebootst worden om het effect van klimaatverandering te onderzoeken. Wie het leuk vindt om binnen te kijken, kan een ranger reserveren die je meeneemt de Ecotron in.
Leuk overnachten bij Terhills? Bekijk het gloednieuwe Center Parcs, gelegen aan het water.
2. Kattevennen
De toegangspoort bij Kattevennen heeft als thema het heelal. Hier leer je niet alleen de prachtige natuur van de Hoge Kempen kennen, maar krijg je ook de kans om de sterren en planeten te ontdekken. Het Cosmodrome is de ster van het gebied.
In dit centrum leer je op toegankelijke wijze over astronomie tijdens bijvoorbeeld de 360 graden film. Bezoek ook zeker de sterrenwacht waar je op heldere dagen de zon kan waarnemen en elke zaterdag van oktober tot en met maart om 8 uur 's avonds sterren kan kijken.
Daarnaast is Kattevennen ook de ideale startplek voor je wandel-, fiets- en paardrijdavonturen. Zo starten onder meer het stenenpad, planetenpad en stokkenmanroute hier.
Adres Kattevennen Visitor Centre: Planetariumweg 18, 3600 Genk.
3. Lieteberg
Een bezoek aan de Lieteberg staat helemaal in het teken van kriebelende, zoemende en fladderende beestjes. Juist, insecten dus! Negen rondwandelingen zijn uitgezet door het gebied, maar de leukste twee zijn toch wel het blotevoetenpad en de wandeling naar de Beestentoren.
Het blotevoetenpad van 3 kilometer is een hele bijzondere ervaring. Heb jij ooit met je blote voeten gewandeld over houtsnippers, stenen en door het water? Of op je blote voeten hindernissen overwonnen? Doordat je echt verbonden bent met de ondergrond ervaar je het wandelen veel intenser. Leuk voor gezinnen!
Als je de Lieteberg bezoekt kan je niet om het Entomopolis heen. Hier leer je op leuke en interactieve wijze alles wat je wil weten over insecten en hoe belangrijk ze zijn. Vanuit hier loopt een 2,5 kilometer lange wandeling naar het insectenhuis de Beestentoren. Vergeet ook zeker de overdekte vlindertuin met maar liefst 75 vlindersoorten niet.
Vanuit Lieteberg lopen ook diverse langere wandelroutes. Wie zin heeft om nog even door te lopen kan Lieteberg combineren met een hike door de fruitstreek van België, Haspengouw.
Adres Lieteberg: Talkerweg 46, 3690 Zutendaal.
4. Mechelse heide
Deze mooie plek heeft niet veel uitleg nodig. Wanneer je hier midden augustus tot midden september komt zie je een paarse plantenzee zo ver het oog reikt. Maar ook de rest van het jaar is het een geweldige plek voor een wandel- of fietstocht en natuurlijk prachtig voor fotografen. Het leuke is dat dit deel van de Hoge Kempen ook toegankelijk is voor rolstoelgebruikers via het Zandloperpad met vogelkijkwand en vlonder. De hond mag op bepaalde plekken op de heide lekker loslopen.
5. Kikbeekbron
Ten zuiden van de Mechelse Heide, verbonden met een ecoduct over de E314, ligt nog een van de mooiste plekken van de Hoge Kempen. De Kikbeekvallei, tussen Zutendaal en het dorpje Opgrimbie, is een voormalige groeve, waar zilverzand voor de glasindustrie werd gewonnen. Pas in 2001 werd de zandgroeve tot natuur- en recreatiegebied omgetoverd.
Het was even zoeken naar een parkeerplaats, maar tegenover de hondenclub is een pad naar een ruime parkeerplaats. De wandelroute start aan de overkant van de weg. Na korte tijd ga je door een poort en volg je het kabbelende beekje. Het pad voert over een vlonder en een bruggetje. Eenmaal aangekomen bij de vijvers kan je een route volgen helemaal om de vijver heen. Het zandpad dat door de vijver heen loopt was op het moment dat wij hier waren niet toegankelijk. De totale rondwandeling is ca 7 km lang.
6. Pietersheim
Bij toegangspoort Pietersheim doe je een stap terug in de tijd. Je reist terug naar het roemrijke verleden van deze plek. Je wandelt over een prachtig landgoed met als parel de middeleeuwse Waterburcht. Hier kom je naartoe als je geïnteresseerd bent in geschiedenis maar ook om heerlijk te wandelen door de beukenlanen, langs beekjes en steile hellingen. Ook aan de kleine bezoekers is gedacht: de kinderboerderij en het kabouterpad bieden gegarandeerd vermaak voor het hele gezin.
7. Station As
Dit station was vroeger het startpunt van de werkdag voor mijnwerkers, maar nu is het station het startpunt voor een prachtige wandeling of fietstocht door de omliggende natuur. De voormalige treinen doen nu dienst als bezoekerscentrum en restaurant en een oude boortoren is nagemaakt en dient als uitkijktoren. Een mooie plek om je bezoek aan de Hoge Kempen te beginnen, waar je natuur combineert met geschiedenis. Nog altijd rijdt er vanaf hier een trein door het nationaal park. Een mini-treintje, dat wel. Een speelse manier om de natuur in je op te nemen samen met de kids.
8. Bergerven
Vroeger werd in dit noordelijke deel van de Hoge Kempen grind gewonnen, maar vandaag de dag ziet het er heel anders uit. Het is nu een waterrijk gebied met meren, bossen en steile hellingen. Konikpaarden grazen rond om het landschap open te houden en vele vogelsoorten en amfibieën vinden hun weg in dit waterrijke gebied. Het Bergerven is een heerlijke plek om een van de acht wandelroutes te volgen. Wandel zeker even naar de top van de uitkijkheuvel voor een grandioos uitzicht over de plassen.
Wie wil overnachten bij Bergerven kan dit bijvoorbeeld doen bij B&B Volmolen, waar je slaapt tussen de natuur bij een oude watermolen. Super idyllisch! Momenteel is Bergerven nog geen officiële toegangspoort, maar er wordt gewerkt aan een bezoekerscentrum op een eilandje in het kanaal. Zodra de aanleg van de fiets- en wandelbrug compleet is en de toegangspoort klaar is, lees je het op deze pagina.
9. Duinengordel
Waan je even in de woestijn in België. De Duinengordel in Hoge Kempen bestaat uit uitgestrekte zandlandschappen met hoge duinen, waaronder de 85 meter hoge Oudsberg. De hoogste van heel Vlaanderen! Wandel over de toppen van deze duinen en geniet telkens van een ander vergezicht over het zand en de omliggende bosgebieden. Stop ook zeker eens bij een van de vennen die in het gebied liggen, want hier komt heel veel leven op af.
Voor de actieve reiziger is hier van alles te doen. Wandelen door het zand, lekker mountainbiken over de smalle paden of met het paard crossen door het zand. De kinderen kunnen zich helemaal uitleven in het speelbos, Joebelbos. Ook bijzonder is dat je in de Duinengordel mag kamperen bij paalkampeerplaatsen. Lekker je tentje opzetten midden in de natuur en ‘s avonds nog even de duinen in voor een prachtige zonsondergang. Bij de Duinengordel wordt momenteel ook nog gewerkt aan een nieuwe toegangspoort.
10. Thorpark
Officieel nog geen deel van het nationaal park, maar dat gaat binnenkort wel zo worden. Eigenlijk alle elementen van het nationaal park vind je terug in dit ene gebied. Mijnsteenbergen, duinen, dennenbos, heide en beekjes. Ze zijn druk bezig om hier ook een toegangspoort aan te leggen zodat je kan genieten van al het natuurschoon. Ook nu al is het een fijne plek om te wandelen. Volg eens het 2 kilometer lange steenmannetjespad dat je naar de top van een terril leidt. Fantastisch uitzicht gegarandeerd!
Activiteiten Hoge Kempen
In de Hoge Kempen is ontzettend veel leuks te beleven. Van wandelen en fietsen tot paardrijden en op pad met een parkranger.
Wandelen
In het park kan je dankzij de meer dan 80 rondwandelingen van totaal 440 kilometer bijna eindeloos ontdekken. Het is dan ook zeker de moeite om meerdere dagen in het park vakantie te vieren zodat je een groter deel van het park te voet kan ervaren. Het wandelsysteem in de Hoge Kempen is super handig. Je kiest eerst het gebied waar je wil gaan wandelen, bezoekt de toegangspoort met bezoekerscentrum en kijkt op de kaart welke route je wil gaan lopen. Daarna volg je simpelweg de paaltjes en na een fijne wandeling kom je weer uit waar je bent begonnen. Verschillende wandellussen combineren is ook mogelijk door een wandelwissel te volgen.
Zoals al eerder genoemd zijn er leuke themawandelingen zoals het blotevoetenpad, kabouterpad, steenmannetjespad en planetenpad. Daardoor gaan ook de allerkleinsten met een glimlach op pad. Dankzij wandelroutes in wisselende lengte kan iedereen zich in het park vermaken.
Wist je dat er zelfs twee langeafstandswandelingen door Hoge Kempen Nationaal Park voeren? De GR 561 loopt door het zuidelijk deel van het park. In enkele dagen wandel je bijna 75 kilometer door de natuur. En sinds juni 2022 heeft het nationaal park ook een eigen LAW, de National Park Trail. Deze is 110 kilometer lang en neemt je in 5 etappes mee door het park en langs al zijn flora en fauna. Een aanrader voor degenen die wel houden van een flinke trektocht en het gebied door en door willen ervaren.
Fietsen en mountainbiken
Ook voor fietsers is de Hoge Kempen ontzettend leuk. Beste startplek is Station As. Vanuit hier kies je je eigen pad via het handige fietsknooppuntennetwerk. Door de hoogteverschillen biedt Hoge Kempen voor de mountainbikers een leuke uitdaging. Je crost vrijwel altijd over onverharde paadjes en hebt keuze uit 200 kilometer aan paden. Kies jij voor de bikemarathon van 80 kilometer of doe je het liever rustig aan?
Ranger
Wil je het nationaal park écht leren kennen? Ga dan op pad met een ranger! Hij of zij vertelt je ontzettend veel over de natuur en geschiedenis van de Hoge Kempen. Bovendien leer en zie je dingen die je nooit zou zien als je op eigen houtje het park intrekt. Je hebt meerdere opties om met een ranger mee te gaan. Op de eerste en derde zondag van de maand kan je je bij de toegangspoorten ter plekke inschrijven. Maar als je met een eigen gezelschap wil gaan kan je ook van tevoren een ranger boeken. Hoe dan ook geeft een ranger een extra dimensie aan je bezoek.
Overnachten in Hoge Kempen
Waar kan je leuk overnachten in en rond het park? We tipten eerder al de paalkampeerplaats in de Duingordel, het gloednieuwe Terhills vakantiepark van Center Parcs en enkele andere overnachtingen. Maar er is meer. Bekijk eens onderstaande ideeën:
