Zeilen naar Londen met Fair Ferry
‘Kortom, het is niet toegestaan het schip te verlaten tijdens de vaart!’ grinnikt kapitein Yp alvorens uit te leggen wat we moeten doen, mocht er onverhoopt tóch iemand overboord slaan. De NDSM-werf verandert langzaam in een reeks kleurrijke blokken achter ons, terwijl stuurman Robert vakkundig zijn zeilschip het Noordzeekanaal op manoeuvreert.
Yp legt nog kort uit welke knopen we moeten kennen, het is immers de bedoeling dat we meehelpen met zeilen, waarna we met zijn allen uitwaaieren over het dek. Het is windstil, dus vanavond wordt er niet gezeild. Het monotone gebrom van de motor vermengt zich met het gekrijs van meeuwen, een geluid dat ons de komende dagen zal vergezellen tijdens onze zeiltocht naar het Verenigd Koninkrijk. Bestemming: Londen!
Zeilschip de Twister
Het late avondlicht werpt een gouden gloed over het historische zeilschip. Robert legt uit dat de 35 meter lange Twister, waarvan de spanten uit 1902 stammen, een schoener is. Oftewel een zeilschip met twee masten, waarvan de achterste hoger is dan de voorste. Het slanke schip, gebouwd op snelheid, deed oorspronkelijk dienst als klein marineschip; een mijnenveger om precies te zijn.
In 1957 werd ze omgebouwd tot vissersschip en sinds 1998 zeilt ze de wereldzeeën over onder de naam Twister. Van de Oostzee tot de Atlantische Oceaan en het Caribisch gebied: het comfortabele zeezeilschip voelt zich overal thuis.
Over het Noordzeekanaal naar open zee
Terwijl de hemel indigoblauw kleurt, naderen we de zeesluis van IJmuiden. Er is zoveel te zien dat ik het liefst de hele nacht op het dek wil blijven zitten, maar uiteindelijk wint de vermoeidheid het toch. Als ik uiteindelijk in mijn stapelbed kruip, dommel ik in slaap bij het geluid van het water dat zachtjes tegen de zijkant van het schip klotst. Het toenemende geschommel verraadt dat we IJmuiden achter ons hebben gelaten en nu gestaag koers zetten naar open zee.
Rond zeven uur ‘s ochtends begint het benedendek zich te vullen met de geur van versgebakken brood. Scheepskok Leo is al druk bezig met de voorbereidingen van het ontbijt en het gestommel op de gang geeft aan dat ook de andere gasten beginnen te ontwaken. De Twister heeft slaapruimte voor 20 passagiers verdeeld over 7 hutten die allemaal vol zitten op deze overtocht. Bekrompen voelt het echter niet. Zowel binnen als buiten is er voldoende ruimte om de eenzaamheid op te zoeken. Of juist de gezelligheid, afhankelijk van waar je behoefte aan hebt.
Zeilen op de Noordzee
De lucht is deze ochtend even staalgrijs als de woelige Noordzee. We varen voor de wind, wat betekent dat de wind pal van achteren komt. Een lastige koers, omdat er dan maar met één zeil gevaren kan worden, legt Robert uit. Het gehesen fokzeil klappert bij een plotselinge windvlaag en de Twister deint mee op de golven die net als de wind van achteren komen. Ondanks het grijze weer is er genoeg te zien aan dek. Spierwitte jan-van-genten duiken de golven in op jacht naar vis en aan de horizon doemt een windmolenpark op. Voortgedreven door de wind bewegen we ons door een bijzondere mengeling van zowel industrie als ongerepte natuur.
Oude handelsroutes
Al sinds de Romeinse tijd werd er veel handel gedreven over zee. Handel verplaatsen over het land was vaak langzaam en risicovol, waardoor zeeën en rivieren al snel een hoofdrol kregen in de handelsgeschiedenis. Dat de Noordzee nog steeds belangrijk is voor de wereldhandel is duidelijk te zien aan de grote vrachtschepen die zo nu en dan aan de horizon verschijnen.
Schepen van soms wel 400 meter lang vervoeren containers die opgestapeld zijn tot de hoogte van een klein flatgebouw. De schoorstenen van de immense schepen stoten zwarte rookwolken uit. Een beeld dat stuurman Robert somber stemt: ‘Er wordt op zee zo verschrikkelijk veel brandstof verstookt, dit kan echt niet veel langer doorgaan zo.’
Rederij Fair Ferry: duurzaam en avontuurlijk
Om onder andere deze reden is rederij Fair Ferry in het leven geroepen. ‘Het is zo’n gemiste kans dat we zo weinig gebruik maken van wind-aangedreven schepen. Op zee waait het immers bijna altijd! Bovendien is zeilen niet alleen duurzaam, het is ook gewoon een hele leuke en avontuurlijke manier van reizen,’ aldus Karel de Boer: oprichter van Fair Ferry.
Naast het zeilavontuur naar Londen organiseert hij ook zeilreizen naar onder andere het Iberisch schiereiland, Zuid-Amerika en het Caribisch gebied. Minder vliegen, meer zeilen. Zo ziet de toekomst eruit als het aan Fair Ferry ligt. ‘Bovendien kom je altijd op je bestemming aan met een goed gevoel en een frisse neus!’
Meehelpen op zeilschip Twister
Die frisse neus heb ik zeker dankzij de kille wind die aan mijn haren rukt. Het is mijn beurt om wacht te lopen: een dienst van 4 uur, waarbij je op de omgeving moet letten en mee moet helpen met het hijsen en strijken van de zeilen. Deze diensten zijn niet verplicht voor gasten, maar tijdens deze reis helpt vrijwel iedereen graag mee.
De passagiers die geen wacht hebben, zitten verspreid in groepjes op het dek. Op zee valt het telefoonbereik al snel weg en daardoor neemt de verbinding toe. Er worden spelletjes gedaan, goede gesprekken gevoerd en hier en daar staart iemand mijmerend uit over zee. We zijn slechts enkele tientallen zeemijlen uit de kust maar misschien wel verder weg van de samenleving dan we ooit zijn geweest.
Land in zicht
Dan, na bijna 40 uur op zee, komt het Verenigd Koninkrijk in zicht. Als de Twister de monding van de Theems invaart, komt er een loods aan boord die het laatste stuk naar Londen zal navigeren. De industriële oevers van de Theems zijn een sterk contrast met de ongereptheid van de Noordzee en naarmate we dichter bij Londen komen neemt de drukte op de rivier toe.
De zon is ondertussen tevoorschijn gekomen en in de verte begint iets te flikkeren. Het felle zonlicht wordt gereflecteerd door de hoge wolkenkrabbers van ‘the City.’ De open leegte van de zee heeft plaatsgemaakt voor een verticale jungle van glas en staal; een teken dat we bijna bij onze bestemming zijn!
Maritiem Londen
In de schaduw van de imposante Tower Bridge manoeuvreert kapitein Yp de Twister naar haar ligplaats in het St. Katharines Dock. Alhoewel de vredige rust anders doet vermoeden, ligt deze jachthaven pal in het centrum van Londen.
Van de Tower of London tot St. Pauls Cathedral en de Big Ben: vrijwel alle historische highlights van Londen zijn hiervandaan lopend te bereiken. Een kort metroritje verderop vind je bovendien het verrassend groene Greenwich: een deel van Londen dat aanvoelt als een idyllisch brits plattelandsdorpje. Hier vind je niet alleen de nulmeridiaan maar ook het National Maritime Museum en de Cutty Sark: een indrukwekkend zeilvrachtschip dat stamt uit 1869.
Levende historie
De maritieme historie van Londen is zo groots dat je je er wekenlang in kunt onderdompelen, maar wij maken ons na twee nachten weer klaar om onze reis voort te zetten op ons eigen stukje drijvende geschiedenis. Want dat is hoe de Twister aan is gaan voelen: een levend stuk historie, vol bijzondere verhalen.
Terwijl de ondergaande zon de Tower Bridge in vuur en vlam zet, laten we ons meevoeren met de sterke getijdenstroom van de Theems. Met forenzen gevulde catamarans schieten ons voorbij en vanaf langs scheurende speedboten klinken verrukte kreten van toeristen. Het voelt bijna opstandig, zo kalm als de Twister over het water koerst. Een stil protest tegen de gejaagdheid van de moderne maatschappij.
Avontuur op zee
De volgende ochtend worden we getrakteerd op appeltaart én een bijzonder vlakke Noordzee. Op een nieuwsgierige zeehond en wat meeuwen na is er niets dat het gladde oppervlak doorbreekt. Omdat de wind goed staat, worden alle vijf de zeilen bijgezet.
Het grootzeil hijsen is behoorlijk zwaar, maar de beloning is groot als de Twister even later met flinke vaart door het water snijdt. Terwijl het zeilschip snelheid maakt, probeer ik zelf nog even te vertragen, nog even te leven op het ritme van de wind en de zee. Want over zo’n 60 zeemijl zullen we de Nederlandse kust bereiken en gaat iedereen weer zijn eigen weg.
Dit kleine clubje mensen dat nu aanvoelt als een team, verbonden door een gezamenlijk avontuur op zee dat langzaam ten einde loopt. Behalve voor de Twister dan, haar avontuur duurt eindeloos voort. Die bepaalt haar eigen koers, en gaat waar de wind haar brengt.
Welmoed maakte deze duurzame zeilreis op uitnodiging van Fair Ferry.
