Landgoed Beerze
Natuur in Overijssel - Tussen Ommen en Hardenberg ligt het Landgoed Beerze, een zeer gevarieerd natuurgebied. Rondom het landhuis liggen verschillende landschapstypes, zoals hoogveen, heide, bos en een zandverstuiving met kamduinen. Deze afwisseling maakt het voor natuurliefhebbers een bijzonder interessant gebied.
In het esdorp Beerze in het Overijsselse Vechtdal vind je nog oude Saksische boerderijen die over het dorp zijn verspreid in een zogenaamde 'hoevenzwermnederzetting'. Net als het dichtbij gelegen Rheeze kent Beerze een beschermd dorpsgezicht.
Natuur bij Beerze
Het Natuurgebied Beerze is ongeveer 400 hectare groot en omvat zowel de cultuurgronden aan de Vecht bij het dorp, als het landgoed rondom Huis Beerze. Naturescanner ging op pad met natuurgidsen Aart Bentsink en Rutger Bremer van Landschap Overijssel. Zo kwamen we alles te weten over dit prachtige natuurgebied en de verschillende landschapstypen.
1. Het Landgoed Beerze
Middenin de natuur ligt Huis Beerze, een landhuis met geschiedenis. Op de inrit naar het huis tonen twee leeuwen parmantig hun wapenschild. Baron Bentinck kocht van inwoners uit het dorp heidegrond en stuifduinen en liet in 1925 het landhuis bouwen. Het kreeg zelfs een eigen stationnetje. De landeigenaren waren heel sociaal en deden veel goeds voor het dorp en de bewoners.
Na het overlijden van de baron en zijn vrouw erfde de familie Roëll begin jaren '60 het landhuis met omliggende grond. Leuk weetje: Koningin Juliana en Prins Bernard verbleven regelmatig op het landgoed en zijn regelmatig te zien op oude foto's.
2. Zandverstuiving en kamduinen
Het voormalige stroomdal, dat ontstond in de een na laatste ijstijd, werd gevuld met zand dat door de wind werd aangevoerd. Na de ijstijd werd het weer warmer en vormde er veen en klei op de zandlaag.
Maar door invloeden van de mens, zoals ontbossing en overbegrazing, kwam het zand weer aan de oppervlakte te liggen op de hoger gelegen gebieden van Beerze.
De zandverstuiving is nu een uitgestrekt en indrukwekkend landschap om heerlijk doorheen te dwalen. Al dat zand kende echter ook een keerzijde. Het verstoof steeds meer en de dorpsbewoners kregen te maken met zand in hun boerderijen en op het land. Daarom hielpen ze de natuur een handje en plantten zij bomen op de van nature ontstane kamduinen aan de grenzen van de verstuiving, die het zand vasthouden.
Gelukkig bleef er ook voldoende zand aanwezig, want er zijn nu bijzondere planten en dieren te vinden, zoals korstmossen, buntgras en jeneverbesstruwelen. Ook staan er nog enkele vliegdennen die al 140 jaar oud zijn.
3. Hoogveen en natte heide
Het veengebied van Landgoed Beerze is duizenden jaren geleden ontstaan en nog herstellende van droogte. Steeds meer water liep weg uit het gebied, met uitdroging van het veen als gevolg.
Veenmos is essentieel voor het herstel, want dit houdt water vast als een spons. Natuurgids Rutger demonstreert dit door een stuk mos uit te knijpen. Het veen bestaat uit plantenresten en groeit dankzij het veenmos ook boven het waterpeil aan.
De waterstand in het gebied wordt hoog gehouden om uitdroging van het veen te voorkomen. Er zijn sloten gedempt en dammetjes aangelegd. Hierdoor komen bomen soms onder water te staan. Dit is niet erg, want deze verdampen juist veel water. Bovendien zijn dode bomen weer een walhalla voor spechten, insecten en paddenstoelen.
In het hoogveengebied leeft de dodaars, de allerkleinste fuut die er bestaat. Hij is vernoemd naar 'dot aars', zijn pluizige kontje. Dit vogeltje heeft schoon en ondiep water nodig, een beschutte plek en voldoende vis.
In het veengebied is ook lavendelheide te vinden, een zeldzame plant die tussen het veenmos groeit. In het voorjaar draagt deze plant roze, klokvormige bloemetjes.
4. Dieren op het Beerzerzand
De meest bijzondere vogel op Landgoed Beerze is de raaf. Deze kraaiachtige kan je met wat geluk horen of zien. En laten we de nachtzwaluw niet onbenoemd laten. Deze moeilijk te spotten vogel laat zich regelmatig horen als de zomerzon ondergaat.
Naast de vele vogelsoorten die het gebied rijk is, kom je hier soms ook bijzondere soorten tegen. Onze natuurgids fotografeerde onlangs deze wilde bij, het roodbuikje of Andrena ventralis.
In de zomer kan je het gentiaanblauwtje waarnemen. Dit vlindertje legt haar eitjes op de klokjesgentiaan, een soort die groeit op Landgoed Beerze. Let tijdens het wandelen goed op, want langs de kant van het pad kan zomaar een adder liggen te zonnen om op te warmen. En ook de zandhagedis zie je bij zonnig weer nog wel eens wegschieten tussen de struiken.
Op pad in Beerze
Wij gingen op pad met natuurgidsen van Landschap Overijssel op uitnodiging van VisitOost en Vechtdal Overijssel.
We vonden het heel leerzaam om met hen op stap te zijn in dit zeer gevarieerde gebied. Aart en Rutger hebben ons veel bijgebracht over de landschapstypen en plaatselijke flora en fauna en waren echt van toegevoegde waarde op een wandeling door de natuur van Beerze.
