Gozo
Het kleine zusje van Malta, dat is Gozo! Dit eiland is gemoedelijker en minder bebouwd dan het zuidelijker gelegen hoofdeiland van de Malta Archipel. Dat maakt het een prachtige bestemming voor rustzoekers en natuurliefhebbers, maar zeker ook voor de actieve vakantieganger.
Gozo staat bekend als het eiland van de drie heuvels, hoewel er officieel 33 heuvels zijn. Er wordt veel landbouw en visserij bedreven, zo wordt hier de aardappel malta verbouwd. Drukke wegen zoals op het grotere eiland vind je hier niet. Je rijdt al kronkelend door het ene authentieke dorpje na het andere en vindt hier nog ambachtelijke bakkerijen, zilversmeden en kantklossers.
Gozo is bereikbaar via een twintig minuten durende overtocht met de ferry vanaf Malta. Je (huur)auto mag ook mee. Je betaalt alleen voor de vaart terug naar Malta, want de veerboot is de enige manier om op en af het zustereiland te komen.
Veel mensen kiezen ervoor slechts een dagje naar het kleinere eiland te gaan, maar er is hier veel meer te doen en te zien. We raden zelfs aan om het om te draaien: combineer je een natuurvakantie naar Gozo met een (kort) bezoek aan Malta met zijn mooie oude steden, dan heb je een zeer diverse trip.
Mooiste plekken Gozo
Hou je van ruige kliffen, mooie stranden en baaien, zeldzame vogels en interessante bezienswaardigheden als zoutpannen, een oude tempel en citadel? Maar ook een prachtige onderwaterwereld? Dan zit je hier zeker goed. Naturescanner Janneke bezocht Gozo en licht de mooiste plekken uit.
Tips voor verblijf
1. Baaien en stranden
In het noordoosten van Gozo, bij het plaatsje Nadur, ligt een van de mooie strandjes van het eiland. Het opvallend roodgekleurde zand in Ramla Bay vormt een prachtige combinatie met het azuurblauwe water van de Middellandse Zee. Hier kun je heerlijk zwemmen en snorkelen!
Heb je zin om even de benen te strekken? Klim dan naar Tal-Mixta Cave. Vanaf deze grot aan de zijkant van de baai heb je een prachtig uitzicht. Langs het paadje omhoog vind je veel mooie planten, als de kapperstruik met wit-roze bloemen, aloë vera en vijgcactussen.
Het is ook mogelijk om bovenaan te parkeren en dan loop je zo de grot in. Overigens is de Calypso Cave aan de andere kant van de baai ingestort en niet meer te bezoeken.
Een ander pareltje aan de Gozitaanse kustlijn is Dwejra Bay. Ook hier is de mogelijkheid om te zwemmen en snorkelen. Deze baai staat bovendien bekend om de uitstekende duikmogelijkheden. Doe dit echter alleen op de daarvoor aangegeven plekken. Wie verder langs de kustlijn loopt, ziet het helderblauwe water hier gretig tegen de steile kliffen en puntige rotsen aan klotsen.
Recht voor deze indrukwekkende kustlijn bevindt zich Fungus Rock. In de tijd van de Orde van Malta groeiden hier vele waardevolle medicinale planten. Deze op het oog onbruikbare rots werd in het verleden daarom zwaar bewaakt.
2. Kliffen
De Sanap Cliffs in het zuiden van Gozo zijn de hoogste kliffen van het eiland. De kalkstenen rotsen zijn vernoemd naar de mosterdplant en zeer indrukwekkend om te zien tijdens een wandeling er overheen. Vanaf de kliffen zie je het onbewoonde eiland Comino en grote broer Malta liggen.
Wie weet kom je nog schapen of geiten tegen, die grazen in de velden er bovenop. Bij de naastliggende Ta' Cenc Cliffs broedt een kolonie van de Scopoli's pijlstormvogel. Het aantal wordt geschat op tweeduizend paren, dit was ooit veel meer, maar is drastisch afgenomen. Lees hoe natuurbeschermingsorganisaties zich inzetten voor deze soort.
Ook andere zeevogels komen hier voor, zoals de Yelkouanpijlstormvogel, het Stormvogeltje en Vale Gierzwaluw. Zelf spotte ik er een drietal muurgekko's!
Ook onder water is er veel te zien. Dankzij het heldere water is het zicht tot veertig meter diepte. In de grotten in de kliffen leven naaktslakken, bruingevlekte zeeslakken en zeeanemonen en in diepere gedeeltes oranje koraal. Tijdens het duiken ben je beschut tegen een noordwestelijke wind.
3. Natuurlijke rotsbogen
Veel dagjesmensen op Gozo bezochten Azure Window, een natuurlijke brug. Helaas is deze in maart 2017 tijdens een storm ingestort. Duikers vinden het nu interessant om de resterende rotsblokken onder water te bewonderen.
Gelukkig is er nog een mooi alternatief: Wied il-Mielah Window. Bij rustig weer kun je een trappetje omlaag nemen om de boog vanaf de onderkant te bewonderen. Ik was er met windkracht 7 en het was iets veiliger om bovenop de klif er tegenover te blijven staan.
Bezoek de rotsbrug zolang het nog kan, want vanwege het zachte kalksteen en erosie loopt ook dit natuurfenomeen kans om vroeg of laat in te storten. Er zijn nu al enkele grote barsten te zien.
4. Zoutpannen
Over drie kilometer uitgestrekt langs de noordkust van Gozo liggen zoutpannen. Al 350 jaar wordt hier op dezelfde manier zout gewonnen uit zeewater. Bij stormachtig weer komt het water terecht in de uitgehakte 'bakken', waar na verdamping het bekende Gozo zeezout overblijft.
De bekendste zoutpannen liggen in Xwejni Bay bij het vissersdorpje Marsalforn, waar je met de auto kunt komen. Hier vind je ook het winkeltje van de familie Cini, al decennia lang zoutboeren. Loop vanaf daar zeker ook een stuk naar het westen om oudere pannen te zien, die soms wel en soms niet meer in gebruik zijn en door erosie veel rondere randen hebben.
Tip: het is ongeveer een uur wandelen vanaf bovengenoemde rotsbrug Wied il-Mielaħ naar de zoutpannen (of andersom). Onderweg kom je mooie zandgolven tegen; formaties van het zachte kalksteen, waarin ook fossielen zijn te vinden. Bovendien heb je een prachtig uitzicht op de Middellandse Zee, die bij stormachtig weer zeer ruig is en waar golven dan over de rotsen slaan (wees voorzichtig aan de afgrond van de kliffen bij harde wind!).
Reistips
5. Citadella van Gozo
In Victoria, de hoofdstad van Gozo (ook wel Rabat genoemd), staat een citadel die in de Romeinse tijd als Akropolis werd beschouwd. Later in de middeleeuwen werd het verbouwd tot burcht, als toevluchtsoord voor de bevolking. De Citadella op de heuveltop omvat een aantal historische gebouwen en kerken.
Binnen de oude gevangenis van de citadel is een ambachtscentrum gevestigd, waar je bijv. filigranen (draadijzeren) sieraden kunt kopen, maar ook lokale lekkernijen als geiten- en schapenkaas, tomatenspread, olijven en wijn. Vanaf de Citadella heb je een prachtig uitzicht rondom het hele eiland en zie je goed hoe heuvelachtig het is.
6. Megalithische tempels
De indrukwekkende tempels van Ġgantija, bovenop een heuvel bij het plaatsje Xagħra, zijn tussen 3.600 en 3.200 v.Chr. gebouwd en zijn de oudste tempels van de Maltese eilanden. De naam is afgeleid van het woord 'ġgant', Maltees voor reus.
Er zijn twee megalitische tempels naast elkaar, die door een stenen wal zijn ommuurd.
Activiteiten op Gozo
Gozo leent zich met haar grillige kustlijn, omliggende wateren en heuvelachtige landschap uitstekend voor een actieve vakantie. Wat is er allemaal te doen voor de sportieveling?
1. Wandelen
Langs de kust van Gozo is het prachtig wandelen met weinig hoogteverschil. Onderweg geniet je van de ruige kliffen, rotsbogen, baaien en stranden en de azuurblauwe Middellandse zee. Maar ook wandelen door het platteland is goed mogelijk. De beste periode voor hikers is het voor- en najaar. In de zomer wordt het al snel te heet en in de winter kan er veel neerslag vallen.
De Gozo Coastal Walk is 55 kilometer lang, verdeeld over vijf etappes en loopt rondom het hele eiland. Onderweg loop je over paden van kalksteen, maar ook door dorpjes en over kleine landwegen. Bekijk de route op Great Walks Malta.
2. Fietsen
Omdat de wegen op Gozo erg rustig zijn, is het hier beter fietsen dan op Malta. Sommige mensen moeten wel wennen aan het links rijden. Verken de countryside en idyllische dorpjes op de pedalen! Omdat het nogal heuvelachtig is en het erg warm kan worden, kies je wellicht het liefst voor een elektrische fiets of e-mountainbike. De avontuurlijke biker crosst over de kalkstenen kliffen aan de kust.
Een (elektrische) fiets huren kan bij Gozo Adventures. Zij bieden ook fietstochten met gids aan. Maar je kan natuurlijk ook een fiets huren op Malta en meenemen op de ferry naar Gozo.
3. Rotsklimmen
Het landschap nodigt uit tot rotsklimmen en steeds meer klimmers weten Gozo dan ook te vinden. De steile kliffen aan de kust, diep uitgesneden valleien en hoge kammen zijn goed klimterrein. Laat je eens inspireren door het verhaal van Gozitaanse klimlegende Stevie Haston.
Klimmen kan het hele jaar door en er zijn diverse professionele organisaties met klimgidsen. Klimroutes zijn uitgezet met titanium ankers en daardoor erg veilig. Zowel sportklimmen, traditioneel klimmen als boulderen zijn goed mogelijk. Mooie klimlocaties op Gozo zijn Mgarr ix-Xini (fjordachtige vallei) en Wied il-Mielah (smalle en steile vallei met rotsboog).
4. Snorkelen
Hondoq Bay en San Blas Bay zijn goede plekken om te snorkelen op Gozo, maar ook eerder genoemde Ramla Bay en Dwejra Bay zijn zeer geschikt. Verder is de kloof Wied il-Għasri leuk om onder water te verkennen.
5. Duiken
Vind je het fijn om rustig aan te doen met duiken en de onderwaterwereld te bewonderen? Dan is Gozo zeker een fijne bestemming met de besloten baaien, kliffen met grotten en onderwaterleven als barracuda's, zeeschildpadden, koralen, sponzen en gouden korstanemonen. Het duikseizoen op de Maltese Archipel loopt van maart to november, dan wordt het zeewater nooit kouder dan 16 graden Celsius.
Must sees zijn Blue Hole, Inland Sea en Cathedral Cave (ook bekend als Blue Dome). Of verken de ingestorte Azure Window, de rotsboog van Wied il-Ghasri of Double Arch (bij de zoutpannen) onder water. Fessej Rock kun je vanaf de kant bereiken of vanaf een Luzzu, een traditionale Maltese vissersboot. Wrakduikers kiezen voor de gezonken ferry MV Karwela (diepduikervaring noodzakelijk, het wrak ligt op 39 meter diepte).
6. Kajakken
Zeekajakken is een leuke manier om de mooie kust van Gozo te verkennen. Deze activiteit is wel weersafhankelijk. Een mooie kajaklocatie op Gozo is de baai van Mgarr-ix-Xini.
Bij Gozo Adventures ben je ook als beginner welkom. Er zijn speciale kajaktours voor families met kinderen vanaf 8 jaar (onder de 14 gaan kinderen mee in een dubbele kajak samen met een volwassene). Deze organisatie biedt ook kajakken op het kleinere eiland Comino aan of meerdaagse kajakvakanties naar alle eilanden.
Of kies voor een van de organisaties op hoofdeiland Malta, die een hele dag kajakken rondom Gozo aanbieden inclusief ferry-overtocht en lunch.
Janneke bezocht Gozo op uitnodiging van Malta Tourism Authority en Aviareps Benelux.
