Noordelijke Velebit Nationaal Park
Het grootste natuurpark van Kroatië bestaat uit een uitgestrekte bergketen: Velebit Nationaal Park. Dit natuurpark is 145 kilometer lang en 30 kilometer breed. Het reikt van Senj aan de Adriatische Zee tot aan de rivier Zrmanja. Een deel hiervan is een nationaal park: Sjeverni (=Noord) Velebit. Een uniek en beschermd gebied van 109 km².
Natuur in Noordelijke Velebit
Nationaal Park Noordelijke Velebit is een grillig, ruig karstlandschap. Temperaturen van -28 C in de winter tot +28 C in de zomer vereisen een speciale aanpassing van planten en dieren om te overleven. Voeg daarbij de ijzig koude wind (Bora) die er kan waaien en je weet dat het leven dat je hier kunt tegenkomen echte overlevers zijn.
Je ziet dat op sommige plaatsen mensenhanden het woeste landschap hebben geprobeerd naar hun hand te zetten. Gebieden zijn geschikt gemaakt voor begrazing en op sommige hellingen is geprobeerd op terrassen gewas te verbouwen. Deze aanpassingen door mensen zorgen mede voor de afwisseling die het park zo interessant maakt.
De diversiteit aan biosferen maakt het tot een bijzonder gebied voor fauna en flora liefhebbers. Op de weiden tegen de berghellingen groeien vele kruiden die allerlei insecten, met name vlinders, aantrekken. Wanneer de hellingen en valleien niet langer begraasd zouden worden, zouden de bomen het overnemen en daarmee gaat een stuk diversiteit verloren.
Dat is de reden dat de beheerders van dit nationale park kuddes met koeien blijvend laten grazen ook al heeft dit niet meer dezelfde economische reden als vroeger. Ook het leven op en tussen de rotsen is interessant. In spleten vind je mooie en zeldzame plantjes. Mossen en korstmossen groeien hier in veelvoud. En zo nu en dan treft men fossiele overblijfselen van insecten of ander zeeleven.
Mooiste plekken in Noordelijke Velebit
Wat zijn de mooiste plekken om te zien tijdens een vakantie in Noord-Velebit?
1. Bergen in Velebit
De hoogste 3 toppen in Noord Velebit komen boven de 1600 meter hoogte, voldoende hoog om de typische flora van een hooggebergte te hebben. Ook qua fauna doet het park niet onder voor een serieus hooggebergte: hier leeft de witrugspecht, alpenkauw, ruigpootuil, gemzen, beren, wolven en lynxen. Maar al zie je tijdens je wandeling geen dier, de grillige vormen van de door corrosie gevormde rotsen houden het spannend en je kunt je gemakkelijk voorstellen dat de bruine beer hier zijn hoofdzakelijk vegetarische maal bij elkaar scharrelt.
Heel bijzonder zijn de verticale spleten in het gebergte. Er zijn er inmiddels meer dan 400 ontdekt. Drie ervan hebben een diepte van meer dan 1000 meter. De spleten, die alleen toegankelijk zijn voor wetenschappers, herbergen verschillende soorten van leven op verschillende diepten. In het prachtige bezoekerscentrum in Krasno krijg je daar een mooi beeld van.
2. Zavratnica
Zavratnica is een 900 meter lange nauwe inham aan de voet van het machtige gebergte, in het noordelijke deel van de Adriatische Zee, 1 km ten zuiden van Jablanac. De baai wordt beschouwd als een van de belangrijkste toeristische bezienswaardigheden van het noordelijke kustgebied en in 1964 kreeg het de status van beschermd landschap.
De Zavratnica fjord is 50–150 m breed, met een smalle ingang en tot 100 m hoge wanden die erg steil zijn. Het lijkt op een fjord, maar de geologische oorsprong is anders dan de vorming van fjorden. Een bergstroom raakte onder water toen het oppervlak van de zee steeg (na de laatste ijstijd), en zo ontstond een inham die sterk lijkt op een fjord.
3. Dieren in Velebit
Je zult ze al wandelend niet snel tegenkomen, maar bedenk je dat je in een gebied loopt waar ook de beer, de wolf, de lynx zich thuis voelen. Met een beetje geluk zie je de steenarend met een spanwijdte tot boven de 2 meter boven je cirkelen. Dichter bij de aarde is er ook eindeloos veel leven te vinden wanneer je er oog voor hebt. De lijst met voorkomende insecten, spinnen en schimmels is lang en nog altijd niet compleet.
4. Botanische tuin
In een van de vele sink holes in het gebied is op 1480 meter hoogte een botanische tuin van 50 hectare gemaakt. De tuin bestaat sinds 1967 en inmiddels vind je hier een verzameling van meer dan 500 planten uit Noord Velebit. Ook de meest bijzondere planten die de enorme schommelingen van temperatuur en harde wind doorstaan zie je hier. Dit is tevens een plaats om uit te rusten op de houten banken of bij de waterbron. De entree hoort bij de toegang tot het nationaal park. De beste periode om de tuin te bezoeken is juni en juli.
5. Er was er eens in Noordelijke Velebit…
De regio werd reeds in de oudheid bewoond. Aan beide zijden van de berg zijn prehistorische nederzettingen gevonden. Makkelijk om er te leven was het niet in het ruige klimaat. Met temperaturen tot -28 C in de winter en de koude oostenwind (de Bora) moest je overlevingsinstinct hebben. De verschillende nederzettingen waren afhankelijk van elkaar. Een steen, met inscriptie uit 100 voor Christus, is getuige van de overeenkomsten die werd gesloten tussen de gemeenschappen om elkaar toegang te geven tot o.a. water, routes en andere levensbenodigdheden. Overal in het park zijn stille getuigen van bewoners door de eeuwen heen: resten van huizen, waterreservoirs en terrassen voor het verbouwen van groenten.
Fietsen in Noordelijke Velebit
Je kunt mooie routes fietsen maar er zijn geen speciale fietspaden aangelegd. De routes gaan over bospaden en maken soms gebruik van de openbare weg. Een kaart van het gebied op zak is dus geen overbodige luxe. De wegen zij niet overal even makkelijk toegankelijk. De conditie van de bospaden hangt uiteraard af van de weersomstandigheden. Op sommige plekken zijn er veel scherpe bochten en in combinatie met de regelmatig tegemoetkomende houttransporten betekent dit: goed uitkijken.
Wandelen in Velebit Nationaal Park
Er zijn vele routes en voor ieder wat wils. Tochten van maximaal 2 uur tot meerdaagse tochten. Overnachten kan in de verschillende berghutten. Als eindbestemming is er altijd wel een piek met een fantastisch uitzicht. Aan de ene kant van de bergrug kijk je uit over de Kvarnerbaai met de vele eilanden. Prachtig bij zonsondergang. Aan de oostkant kijk je landinwaarts, met op heldere dagen zicht op de hoogste Velebit top: Vaganski Vrh (1757m). Je vindt tips voor wandelroutes in het informatiecentrum en op de website.
Wij volgden een gedeelte van het Premužić pad dat 16 kilometer lang is. Een afwisselende wandeling met niet al te veel hoogtemeters. Wel vermoeiend, omdat je grotendeels over losse stenen loopt. Goede schoenen voor een wandeling zijn dus een must! Vanaf deze route kijk je op enig moment uit over de hoogste toppen van Noord Velebit: Veliki Pivčevac (1676 m), Mali Rajinac (1699 m) en Veliki Rijanak (1667 m). Er zijn ook interessante wandelroutes op thema. Je vindt ze in het informatiecentrum ‘Velebit House’ in Krasno of op de website van Noord-Velebit.
Kanoën op de Gacka Rivier
In Velebit ligt ook de Gacka-vallei, een grote karstvallei omringd door bergen. Door de vallei loopt de rivier de Gacka. De ooit 32 kilometer lange rivier is door de bouw van de waterkrachtcentrale nu nog maar 11 km lang. Het water van de Gacka is rijk aan zuurstof en super schoon. Een plezierige omgeving voor waterdieren. De Gacka is geen snelstromende rivier en een kano huren is hier een goede optie om te relaxen. Ook met kinderen is dit heerlijk om te doen. Je peddelt over het heldere water met aan weerszijden riet. Zo nu en dan even koers houden tussen de rotsen door terwijl een kleine eendensoort je vanaf alle kanten toe ‘schatert’.