Natuur bij Essen
Op slechts twee uur rijden van Utrecht, in het hart van de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen, ligt de stad Essen. Wanneer je door het Ruhrgebied rijdt, word je dol van de afslagen en knooppunten. Steden als Dortmund, Duisburg en Essen zijn zo goed als aan elkaar vastgegroeid. Weinig ruimte voor de natuur, denk je dan misschien. Maar de natuur kruipt waar die niet gaan kan, ook in Essen.
Essen is een veelzijdige stad op korte rijafstand van Nederland die zeker een bezoek waard is, ook voor natuurliefhebbers. In een weekend kun je hier naar hartenlust wandelen, cultuur snuiven of je onderdompelen in de historie. Boek een hotel in het centrum van de stad en gebruik het OV om de stad te ontdekken. Op die manier kom je overal en vermijd je het drukke verkeer.
Geschiedenis Essen
Het is voor een bezoek aan Essen in het westen van Duitsland interessant om wat achtergrondinformatie te hebben over het industriële verleden. De sporen hiervan zijn namelijk nog overal zichtbaar. Ondanks dat er in de 9e eeuw al sprake was van een stad, is het Essen zoals we dat nu kennen gevormd door industrialisering en de mijnbouw in de 19e eeuw. De enorme voorraad steenkool van het Ruhrgebied was een ideale basis voor de ontwikkeling van een staalfabriek, zoals die van Krupp. Onder leiding van Alfred Krupp maakte het bedrijf een enorme groei door en legde zo de basis voor het Essen zoals we dat vandaag de dag kennen.
De Zollvereinmijn lag ten noorden van Essen en de Krupp staalfabriek ten zuidwesten. Deze twee werden verbonden door spoorlijnen. De stad groeide halverwege de 19e eeuw in tien jaar explosief van 40.000 inwoners naar 240.000 inwoners. De firma Krupp werd later ook eigenaar van de Zollverein en daarmee de grootste drijvende kracht achter de ontwikkeling van de stad.
Mooiste plekken Essen
Al die zware industrie is inmiddels verleden tijd. Van de oude fabrieken is niets meer over na de zware bombardementen die Essen te verduren kreeg in de Tweede Wereldoorlog. Nu is Essen een bruisende stad waar natuur en cultuur hand in hand gaan. Jeroen laat je zien welke plekken je niet mag missen.
1. Zollverein - van mijn naar museum
Wat van het industrieverleden wél nog fier overeind staat, is de Zollverein. Ooit de grootste en mooiste mijn van Europa. Op haar hoogtepunt werd er 12.000 ton steenkool per dag gewonnen. De markante Bauhaus-architectuur van de mijn en historische rol zorgden ervoor dat de mijn door Unesco aangemerkt werd als werelderfgoed.
Bovenop het bezoekerscentrum krijg je een goed beeld van de schaal van de mijn. Met een oppervlakte van 100 hectare krijg je een idee van de impact van deze mijn. En dan te bedenken dat de mijn zo’n 1000 meter diep was en er meer dan 6000 mensen ondergronds werkten. De mijn is omringd door veel groen.
In de verte doorbreekt een aantal heuvels de lijn van de horizon. Dit zijn de afvalbergen van de mijn. De onbruikbare resten van de mijnen werden buiten de stad gebracht en gestort. De heuvels zijn inmiddels voor een groot deel geabsorbeerd door het landschap en omarmd door Essen en de andere steden in het Ruhrgebied.
Vanuit de Zollverein kun je ook de Zollvereinsteig beginnen. Deze wandeling heeft een lengte van 26,4 kilometer en leidt je langs het industrieel erfgoed en over een aantal stortbergen, naar het Rhein-Herne kanaal en langs historische plekken. Bovenop de hoogste stortberg van de stad, de Schurbachhalde, staat het kunstwerk Bramme für das Ruhrgebiet van Richard Serra.
Deze metalen plaat staat recht overeind op de top van de berg. Het is een plaat zoals deze als product werd geleverd aan klanten van Krupp. De kunstenaar wilde de omgeving vrij houden van planten. Maar op de weg naar boven blijkt al dat dat een lastige opgave is. Rondom de metalen plaat is de aarde nog kaal, maar aan de randen zie je het groen zich opdringen. De Duitsers hebben hiervoor een van de mooiste termen ooit voor bedacht: Postindustriellspontanvegetation. Wij zouden dit onkruid noemen.
2. Baldeneysee en Baldeneysteig
Met al die industrie is er ook altijd een groot verlangen naar groen in de stad. Ook de Krupp familie had hier behoefte aan en daarom begon Alfred Krupp met de bouw van Villa Hügel. Het landgoed grenst aan wat nu de Baldeneysee is (die werd pas in 1931 aangelegd). De Villa is tegenwoordig een museum en cultureel centrum waar je als bezoeker meer kan leren over de familiegeschiedenis van Krupp en de rol van de staalindustrie in Essen. In het omliggende park kun je een mooie wandeling maken.
Als je wat meer uitdaging zoekt dan kun je vanaf Villa Hügel ook beginnen aan de Baldeneysteig, een 26,7 kilometer lange rondwandeling. Niet gevreesd, want de wandeling is makkelijk op te delen in kortere stukken. Op een aantal plekken kun je de trein nemen en je kan met de boot over het Baldeneymeer terug naar het punt waar je begonnen bent. Zelf liep ik vanaf Villa Hügel naar Hessingen. Een stuk van ongeveer 12 kilometer.
Het eerste stuk is pittig, want dat leidt door de heuvels. De meeste stukken loop je door het bos en af en toe kom je weer in de bewoonde wereld. De stijgingspercentages zijn op kleine stukken best fors, dus je moet wel goed ter been zijn voor deze wandeling. Na zo’n 6 kilometer openbaart de Baldeneysee zich. Door de struiken heen zag ik wat bootjes varen. Het beste uitzicht vind je bij de Korte Klippen, een balkon waarvandaan je bijna het hele meer kan aanschouwen. Dit punt is ook makkelijk te bereiken met de auto, maar wandelen is natuurlijk leuker.
Na de Korte Klippen leidt de route al snel naar beneden en loop je langs het meer. Dit is een van de favoriete plekken voor de Essenaren om te ontspannen. Mensen blazen hun SUP boards op, bootjes worden te water gelaten en verspreid over het meer zie je kajakkers. Ook hier ontkom je niet aan de mijngeschiedenis, want voorheen was hier de Carl Funke mijn gevestigd. Er staat een transportmachine ter nagedachtenis. Het laatste stuk van deze etappe is een vogelbeschermingsgebied. Er staat een bord van de verschillende vogelsoorten die er leven.
Ik spot zelf alleen een reiger, die net een visje in zijn bek heeft. Later zie ik nog wat wilde ganzen de Baldeneysee op varen. Keurig achter elkaar aan.
De Baldeneysteig loopt door over een oude spoorbrug die tegenwoordig enkel nog door fietsers en voetgangers betreden kan worden. Aan de andere kant kun je in de namiddag in de zon genieten van een drankje. Van daaruit pak je makkelijk de U-bahn terug naar het centrum van Essen.
3. Grugapark
Pak ook zeker een keer de metro naar het Grugapark. Voor 5 euro kun je naar binnen en kun je je onder andere vergapen aan de prachtige bloemen in de botanische tuin, een waterval, een grote verscheidenheid aan bomen, de volière met onder andere flamingo’s en andere exotische vogels en nog veel meer.
Zowel voor liefhebbers van flora en fauna, als voor gezinnen met kinderen is dit park een plek om te kunnen ontsnappen aan de stad. Op een zondagmiddag zijn dan ook veel bankjes bezet met mensen die samen genieten van een kop koffie, een boek lezen of hun spelende kinderen in het oog houden.
4. Culturele highlights in Essen - Musea
Wie in Essen toch graag meer van de stad wil zien, kan ook zeker wat cultuur snuiven. Er is een verscheidenheid aan theaters en muziekpodia in Essen. Uiteraard zijn deze ook te vinden in oude industriële gebouwen, zoals de Zeche Carl. Zo ook het Red Dot Museum, waar alle winnaars van de Red Dot Design Award tentoongesteld worden. Dit museum bevindt zich op het terrein van Zollverein en hoewel je misschien niet zit te wachten op vitrines vol met mooi ontworpen consumentenproducten, is het gebouw zelf zeker indrukwekkend. Entree kost 9 euro, maar op vrijdagen is het “pay-what-you-want”.
Essen heeft ook nog een museum vol moderne kunst (vanaf de 19e eeuw). Museum Folkwang heeft een brede collectie. Vele grote namen zijn aanwezig zoals onder andere: van Gogh, Mondriaan, Gauguin en Rothko. Fotografie en sculpturen maken ook deel uit van de collectie. De vaste collectie is gratis te bezoeken voor iedereen. Je hebt dus eigenlijk geen excuus om een bezoek over te slaan.
Wandelen bij Essen
Naast de eerder genoemde Zollvereinsteig en Baldeneysteig zijn er nog andere wandelmogelijkheden in Essen, zoals de Kettwiger Panoramasteig en de DeilbachSteig. Dit zijn beide forse wandelroutes. De eerste begint in Werden en heeft een lengte van 34,4 kilometer en leidt je onder andere langs het Wildreservaat Essen waar je de kans hebt om herten, zwijnen en moeflons te spotten. Via het Kettwig Stadsbos kom je in het charmante Kettwig, een voorstad van Essen.
Nadat je de Ruhr overgestoken bent, loop je aan de zuidkant weer terug richting het noordoosten en steek je uiteindelijk bij Werden weer de Ruhr over. Met 761 hoogtemeters en hoge stijgingspercentages is dit een pittige wandeling.
De DeilbachSteig is eveneens zo’n 34 kilometer lang. Deze start in Kupferdreh en leidt je langs de Deilbach in Zuidoostelijke richting. Tijdens deze wandeling beklim je 1060 hoogtemeters. Je loopt door heuvelachtig bosgebied, over akkers en langs kleine dorpjes. Wie van historie houdt, kan tijdens deze wandeling zijn hart ophalen. Zo is er onder andere een hamermolen uit de de tweede helft van de 19e eeuw, een mijn en een ruïne van Kasteel Isenburg. Je kan dus naar hartenlust wandelen in de omgeving van Essen. Wie een kortere wandeling wil maken, kan de routes gemakkelijk inkorten dankzij de talrijke bus- en treinverbindingen in de regio.
Overnachten in Essen
Een leuke overnachting maakt jouw tripje naar Essen helemaal af. Een slaapplek in het centrum is aan te raden, omdat je van daaruit altijd makkelijk het openbaar vervoer kan pakken naar een ander stadsdeel. Voor zo’n 15 euro koop je bijvoorbeeld een kaartje voor 48 uur en kun je onbeperkt reizen met de trein, bus en metro. Naturescanner Jeroen verbleef in het Hotel Moxy Essen City. Dit bleek een goede keuze dankzij de fijne moderne kamers, het uitgebreide ontbijt en de handige parkeerplaatsen. Vanaf het hotel kun je eenvoudig naar het station lopen.
Deze reis werd mogelijk gemaakt door Visit Essen en Germany Tourism.
