De Harz
De Harz is het meest noordelijke middelgebergte van Duitsland. Het is een prachtige bestemming voor liefhebbers van natuur, cultuur en historie. Met het letterlijke hoogtepunt de Brocken, mysterieuze rotsformaties, dichte bossen, oude mijnen en Unesco-stadjes met kleurrijke vakwerkhuizen is er genoeg te zien en te beleven.
Het Harzgebergte is ongeveer 110 km lang en 30-40 km breed. Het grootste gedeelte ligt in de deelstaat Saksen-Anhalt. De Harz is ingedeeld in de volgende gebieden:
- De Oberharz - Het westelijke deel en tevens het hoogste gedeelte van de Harz;
- De Unterharz - Het lager gelegen oosten, met de Rübeländer grotten en vakwerksteden als Quedlinburg;
- Nationaal Park Harz - 10 % van de Harz behoort tot het nationaal park. Dit omvat het Brockenmassief met als hoogste berg de Brocken (1.142 meter) en de iets minder hoge bergen Achtermannshöhe en Ackerkamm;
- Natuurpark Harz - Dit is het gedeelte dat in de deelstaten Nedersaksen en Thüringen ligt, om het nationaal park heen. Highlights hier zijn de Teufelsmauer en het Bodedal;
- Biosfeerreservaat Karstlandschaft Südharz - Kalksteenbergen langs de zuidkant van de Harz.
Mooiste plekken in de Harz
Als natuurliefhebber zoek je vast naar mooie plekken om bijvoorbeeld te wandelen of fietsen, en die zijn er genoeg in de Harz. Bovendien zijn er veel leuke bezienswaardigheden als burchten, uitzichttorens en watervallen. Maar ook de liefhebber van mooie oude stadjes haalt z'n hart hier op. Wij tippen de mooiste plekken in de Harz.
Overnachtingstips
- Echt een huisje voor de rustzoeker.
- Ruime tuin en met goede voorzieningen.
- Ligt te midden van alle highlights.
- Logeer in een oud stationsgebouw!
- Keuze uit drie verdiepingen.
- Dicht bij Teufelsmauer en Bodetal.
Het idyllische Landal Salztal Paradies bevindt zich bij de regio Südharz, met wandelroutes langs bossen, weiden, stuwmeren, dalen en rotsformaties.
- Kies uit hotel of vakantiepark.
- Betaalbare vakantie naar de Harz.
- In zomer én winter!
1. De Brocken
De hoogste berg van de Harz, en tevens van het noorden van Duitsland, is de Brocken (1.141 meter). De top herken je uit duizenden, vanwege de nogal futuristische zendmast en het weerstation. De berg ligt op het scheidingsgebied van de stroomgebieden van de Elbe en de Wezer.
De berg is beschreven door twee dichters, die 'm meerdere keren beklommen. Goethe schreef het bekende werk 'Faust' en Heinrich Heine schreef erover in 'Die Harzreise'.
Je kunt de top bereiken met het stoomtreintje over het smalspoor van de Brockenbahn. Er zijn diverse opstapplekken, vanaf Drei Annen Hohne is het een leuk ritje van een uur naar de top en ga je even terug in de tijd.
Ga je liever op een sportieve (en duurzamere) manier naar boven, neem dan de benenwagen. De trein naar de top nemen en terug naar beneden wandelen is natuurlijk ook een optie.
Wandelvakantie
Wandelvakantie in de Eifel, Sauerland en de Harz. Drie gebieden in West-Duitsland te voet verkennen in 10 dagen vanuit gastvrije hotelletjes.
- 50 mooie routes voor dagwandelingen.
- De topper onder de wandelgidsen!
- Snel bezorgd via bol.com.
2. Rotsformaties in de Harz
De sagen en legendes die zich afspelen in de Harz kennen hun oorsprong in de vele rotsformaties, die vaak in mist zijn gehuld. De bekendste twee liggen op de Brocken; de Teufelskanzel (Duivelspreekstoel) en het Hexenaltar (Heksenaltaar).
De Teufelskanzel dankt zijn naam aan de vorm, die lijkt op een verhoogde spreekstoel. Het verhaal van deze rots gaat over de duivel, die zou hebben geprobeerd te prediken vanaf deze rots. De sage over het Hexenaltar gaat over de heksen die hier samen kwamen voor rituelen en offers tijdens Walpurgisnacht, de nacht van 30 april.
De Teufelsmauer (Duivelsmuur) is een rotswand van ongeveer 20 km lang. Deze loopt van Ballenstedt naar Blankenburg. De formatie bestaat uit verschillende secties, zoals de Grote Teufelsmauer bij Blankenburg, de Mittelsteiner Teufelsmauer bij Weddersleben en de Hamburger Wappen bij Timmenrode.
Een stukje vanaf de Brocken liggen de Sandklippen, bestaande uit de Kleine en Große Sandklippen. Deze grillige, geërodeerde rotsformaties bestaan uit grofkorrelig zandsteen en hebben unieke vormen door duizenden jaren van blootstelling aan weer en wind. De Löbbeckeklippe en Rabenklippe liggen in de buurt van Bad Harzburg, de Ackertklippen vind je bij Wernigerode.
In Thale vind je twee mooie rotsformaties met prachtig uitzicht: de Hexentanzplatz en de Rosstrappe. Vanuit het plaatsje kun je beide bereiken met een cabinekabelbaan en stoeltjeslift, maar je kunt ook de auto bovenaan parkeren.
3. Watervallen in de Harz
Midden in de bossen van de Harz zijn diverse watervallen te vinden. De Romkerhaller Wasserfall is 64 meter hoog en daarmee een van de hoogste, maar wel kunstmatig aangelegd.
De Ilsefälle zijn een reeks kleinere watervallen en stroomversnellingen. Aan de weg bij Bad Harzburg ligt de Radaufall.
4. Bodetal
Het Bodetal heeft een unieke biodiversiteit. Je vindt er zeldzame planten zoals wilde orchideeën en verschillende soorten varens. Door de gevarieerde omgeving leven er ook veel diersoorten, waaronder roofvogels, vleermuizen en lynxen, die opnieuw in de Harz zijn uitgezet.
Tussen Treseburg en Thale slingert de rivier de Bode door een nauwe kloof met steile rotswanden die soms wel 200 meter hoog zijn. Dit deel van het Bodedal wordt ook wel de Grand Canyon van de Harz genoemd en is geliefd onder wandelaars.
Boven het Bodetal liggen de rotsformaties Hexentanzplatz en Rosstrappe. Als wij een van beide moesten kiezen, gaan we zeker voor de Rosstrappe. Je kijkt vanaf grote hoogte in het Bodetal, ook wel 'Grand Canyon van de Harz' genoemd. Heb je zin in een hike, wandel dan naar beneden en langs de rivier terug naar Thale, waar je de stoeltjeslift weer omhoog kan pakken (of zelf naar de top kan klimmen als je sportief bent). Het uitzicht vanaf de Hexentanzplatz is minder indrukwekkend en juist meer toeristisch met een heksenthemapark, dierentuintje en bobsleebaan.
5. Hangbrug in de Harz
De Titan-RT hangbrug is met zijn indrukwekkende lengte van 458 meter een van de langste hangbruggen ter wereld. Je kijkt vanaf hier op de Rappbodetalsperre, die sinds kort is versierd met schilderingen van vlinders. Vind je de brug nog niet spannend genoeg, dan kun je de zipline nemen.
6. Herinnering aan de Koude Oorlog
Waar je ook rijdt in de Harz, je komt regelmatig een gedenkteken of bord over het IJzeren Gordijn tegen. Deze grens tussen voormalig West- en Oost-Duitsland liep dwars door het Harzgebergte. Gedurende de ruim 40 jaar dat deze grens Duitsland verdeelde, was er een ongeveer 10 kilometer brede bufferzone die verboden terrein was. Juist deze ondoordringbaarheid gaf de natuur alle ruimte om te bloeien en te groeien zonder menselijke invloed. Inmiddels is dit langgerekte stuk natuur beschermd en draagt het de naam Grünen Band.
In de Harz loopt De Groene Band langs de Harzer Grensweg, een pad van ongeveer 100 kilometer dat begint bij de grenstoren van Rhoden en eindigt bij het Grenslandmuseum in Tettenborn.
In het gebied zijn meerdere kleine musea over het IJzeren Gordijn te vinden. Bezoek zeker ook het Grenzlandschaft Sorge, een gratis toegankelijk openluchtmuseum waar je nog een stuk van het oude hek ziet, een oude wachttoren en roestige grenspalen. De iconische Kolonnenweg, een weg met betonplaten die door grenswachters werd gebruikt, maakt nog altijd deel uit van de route.
7. Vakwerkstadjes
De Harz staat bekend om haar rijke historie, wat duidelijk tot uiting komt in de Unesco Werelderfgoedlijst. Zo is de stad Quedlinburg in zijn geheel opgenomen in de lijst. Met meer dan 2000 vakwerkhuisjes voelt de stad als een sprookjesachtige reis terug in de tijd.
De smalle straatjes, charmante pleinen en de historische architectuur maken Quedlinburg tot een van de best bewaarde middeleeuwse steden van Europa. Bezoekers ervaren hier de unieke sfeer van een stad waar geschiedenis en cultuur zichtbaar samenkomen, en het lijkt soms alsof je door een openluchtmuseum loopt.
Een andere indrukwekkende Unesco-plek bevindt zich in en rond de stad Goslar, waar het historische centrum, het oude watermanagementsysteem en de voormalige ertsmijn samen een iconisch stukje mijnbouwgeschiedenis vormen. Het oude centrum van Goslar, met ongeveer 1500 vakwerkhuizen, straalt een bijzondere charme uit, waarbij sommige huizen al meer dan 500 jaar oud zijn.
De nabijgelegen Rammelsbergmijn biedt inzicht in het historische werk ondergronds en bovengronds. Veel ruimtes in de voormalige ertsmijn zijn nu toegankelijk voor bezoekers en je kunt een spannende rondleiding volgen door de oude gangen en technologische overblijfselen.
Het watermanagementsysteem Oberharzer Wasserwirtschaft bestaat uit een ingenieus netwerk van vijvers en waterwegen, dat vroeger de mijnbouw van elektriciteit voorzag. Je kunt een kijkje boven én onder de grond nemen vanaf diverse wandelroutes met informatieborden.
- Bezoek vakwerkstadjes Quedlinburg, Goslar en Wernigerode.
- Rit met de stroomtrein naar de Brocken.
- Verblijf in een mooi hotel.
8. Kastelen en ruïnes in de Harz
In de Harz vind je een aantal kastelen en ruïnes uit een bewogen verleden. Een van de meest opvallende is Kasteel Wernigerode, dat majestueus boven de gelijknamige stad uittorent. Dit kasteel heeft een fraaie architectuur en biedt inzicht in de middeleeuwse levensstijl. In het museum zijn historische tentoonstellingen.
Ook de diverse ruïnes zijn interessant om te bezoeken, bijvoorbeeld die van Kasteel Regenstein nabij Blankenburg. Hier dwaal je door de overblijfselen als torens en muren, terwijl je geniet van het uitzicht over het pittoreske Bodetal. Daarnaast zijn de ruïnes van Kasteel Falkenstein, dat op een heuveltop lag en ooit een belangrijke vestiging was, een bezoekje waard.
9. Karstlandschaft Südharz
Vind je in het grootste gedeelte van de Harz granieten bergen, in het zuiden ligt een mooi landschap met kalkstenen formaties. Een verrassend stukje natuur dat nog niet zo bekend is onder het grote publiek.
Dit karstlandschap was meer dan 250 miljoen jaar geleden een tropische zeebodem. Hoewel de zee is verdwenen, zijn de massale zoutafzettingen omgevormd naar kalksteen. Water sijpelt snel in de grond, waardoor drooggevallen rivierbedden, of 'Bachschwinde', ontstaan en je vindt er ook talloze grotten.
Hier voelen adders en vuursalamanders zich thuis, evenals de zwarte ooievaar, uil en wilde kat. In de vele grotten wonen talloze vleermuizen, terwijl schapen en geiten de zonovergoten boomgaarden onderhouden.
Bereikbaarheid en beste reistijd
De Harz is te bereiken in ongeveer vijf uur rijden vanuit midden Nederland. Wil je ontspannen en duurzaam reizen, pak dan de trein naar Wernigerode, Goslar of Quedlinburg. Op NS International kun je makkelijk je treinreis plannen en boeken.
In elk seizoen is de Harz de moeite waard. Wanneer de eerste bladeren van de bomen vallen, kom je terecht in een magische omgeving. De kleurrijke bossen, de paddenstoelen, de vroege zonsondergangen en de typische geur van de herfst maken de wandelingen extra bijzonder.
Video Harz
Zoek je nog meer informatie over de Harz, bekijk dan ook de website van het Harzer Tourismusverband.
