Fietsen in Kirgizië
Kirgizië is een bergland in Centraal-Azië en was vroeger deel van de Sovjet-Unie. Toen was het niet mogelijk om er op vakantie te gaan. Nu biedt het talloze mogelijkheden voor mensen die niet alleen een actieve vakantie zoeken, maar ook andere culturen willen leren kennen, zelf het leven van de Kirgizische nomaden willen ervaren en voor wie luxe tijdens de reis niet noodzakelijk is.
Fietsvakantie in Kyrgyzstan
Langzamerhand wennen de Kirgiezen eraan dat voor Europeanen een fietsvakantie een aantrekkelijke manier van reizen is. Zelf zullen ze niet gauw op een fiets stappen, de meesten kunnen ook niet fietsen. Op het platteland gaan ze liever te paard en in de stad meestal te voet of per - zeer oude - auto. In de dorpen kunnen kinderen vaak eerder paardrijden dan lopen.
Nog steeds kan het voorkomen dat tijdens een fietstocht, wandeltocht of trekking een jongetje van een jaar of vier, vijf je voorop zijn paard zal zetten, om te zorgen dat je bij het oversteken van een beek droge voeten houdt. Een vakantiereis te paard is voor een Kirgies dan ook ‘normaler’ dan zo’n wandel- of fietsvakantie van ons.
Wat moet je weten als je een fietsreis naar Kirgizië gaat maken? Adri de Koning is vrijwilligster bij Ecotour-Kyrgyzstan en vertelt je er alles over.
1. Praktische informatie
Voor je start met een fietsreis naar Kirgizië, dien je een aantal afwegingen te maken: neem je zelf alles mee op de fiets of kies je voor een reis met bagagevervoer? Wil je onderweg enig comfort, of slaap je in tentjes? Wil je individueel per dag een bepaald traject afleggen of neem je deel aan een georganiseerde tocht?
Een fietsreis is de beste manier om kennis te maken met het leven in de dorpen en met de herders die met hun vee in de bergen verblijven. Kirgiezen zijn gastvrij en zullen je uitnodigen in hun huis of joert (de vilten nomadententen) en bij een georganiseerde reis is daar ook tijd voor ingeruimd.
Denk er wel aan altijd je schoenen bij de deur uit te trekken. Er wordt je zeker iets te eten en te drinken aangeboden. Accepteer dit, ook als je er geen trek in hebt, eet een klein stukje brood en drink een slokje thee, dat is dan al voldoende. Deze ‘verplichte maaltijd’ is een overblijfsel van de oude nomadische traditie dat wanneer je een gast in je joert of huis ontvangt, je voor deze gast verantwoordelijk bent en hem/haar te eten en te drinken moet geven. In de tijd dat de Kirgiezen nog fulltime nomaden waren, was dit van levensbelang: zo vond je onderweg altijd onderdak. Nu hebben alle Kirgiezen een huis en woont slechts een gedeelte in de zomer nog in joerten in de bergen; deze traditionele gastvrijheid is echter gebleven.
2. Startpakket
Als je een ervaren afstandsfietser bent, gewend om je eigen route uit te stippelen, je eigen bagage te vervoeren en zelf voor je maaltijden te zorgen, dan heeft het Startpakket van Ecotour een aantal voordelen. Transfers met fiets zijn geregeld, evenals enkele overnachtingen aan het begin en eind van de tocht. De fietsdoos of fietsfoedraal kun je veilig achterlaten en je wordt naar het startpunt van je tocht gebracht. Aan het eind is er weer een transfer naar het vliegveld.
3. E-bikes
Kirgizië is een land met hoge bergen en vaak slechte wegen. Het soort fiets is daarom bepalend voor wat er mogelijk is. Ecotour organiseert nu ook e-bike reizen. Voor een tocht met een elektrische fiets is het belangrijk dat je regelmatig je batterijen kunt opladen. Deze reizen gaan dus meer door de bewoonde wereld, maar toch ook door dorpjes waar het lijkt alsof de tijd heeft stilgestaan.
Vooral in de namiddag moet je uitkijken voor de kuddes schapen, koeien en paarden op de weg die op de terugweg zijn uit de bergen naar de stal. Dieren hebben altijd voorrang en je zult zien dat ook automobilisten rustig wachten tot ze zijn verder getrokken. Let op en glij niet uit, de weg wordt bepaald niet schoner van het overstekende vee.
4. Trekking
Wanner je een fietstocht met een trekking-bike maakt, kom je op meer afgelegen plaatsen. Je fietst deels over asfalt en deels over steenslag- en verharde wegen, wel vaak met kuilen en gaten. De tocht gaat om het grote Issyk-Kul meer en deels door het bergland aan de zuidkant van het meer.
Je overnacht nu vaker in een joert, Deze tent bestaat uit een houten frame met nokspanten, is van binnen bekleed met geborduurde kleden en met vilten tapijten op de grond. Om de buitenkant heen gaat een zwaar vilten kleed als bescherming tegen regen en wind. Een joert kan in een paar uur worden opgezet, ideaal dus als je steeds verder trekt. Van buiten heeft de joert weinig kleur, vandaar de naam ’Boz ui’ (grauw huis), binnen is het echter één en al kleur. Je slaap op matrassen op de grond, er zijn voldoende dekbedden en in de joerten hoog in de bergen, staat meestal een klein kacheltje om ‘s morgens en ’s avonds de temperatuur wat aangenamer te maken.
Hoewel Kirgizië een landklimaat heeft en het ‘s zomers in laaggelegen gebieden warm is, koelt het in de bergen ’s avonds flink af. Voor deze fietstocht dus warme kleding meebrengen.
5. Gezinsreis
Wanneer je avontuurlijke kinderen hebt die graag fietsen, dan heeft Ecotour ook de mogelijkheid om een gezinsreis, aangepast aan de leeftijd en mogelijkheden van de kinderen, te organiseren. De afstanden kunnen worden aangepast en onderweg kan je ergens wat langer blijven, paardrijden, wandelen in de bergen of zwemmen in het meer.
Kinderen maken zodoende kennis met Kirgizische leeftijdsgenootjes, kunnen er samen op uit trekken en het blijkt dat voor kinderen de taal zelden een probleem is.
6. Mountainbike tocht
Ook als je een pittige mountainbike tocht wilt maken zijn er legio mogelijkheden. Het belangrijkste verschil met de fietstochten, is dat je nu een groter aantal bergpassen over trekt, de wegen slechter zijn, soms niet meer dan een karrenspoor, dat je vaker bij mensen thuis overnacht en als dit niet mogelijk is, ook in tenten slaapt.
Het zijn avontuurlijke tochten die een goede fysieke conditie vereisen. Een van de tochten gaat van het uiterste westen, bij de grens met Oezbekistan, naar het verre oosten tot bij de grens met China. Op deze tocht maak je kennis met een verscheidenheid aan landschappen en kom je ook langs locaties die een belangrijke plaats hebben in de Kirgizische nomadencultuur.
Aan het begin van de tocht in Talas, is een bezoek aan de graftombe van Manas de moeite waard. Manas is de ‘Vader des Vaderlands’, de legendarische held die in de negende eeuw streed voor de onafhankelijkheid van de Kirgiezen. Zijn heldendaden worden doorverteld in een epos langer dan de Odyssee van Homerus. Op school leren de kinderen al jong bepaalde gedeeltes van dit verhaal voor te dragen en mocht je in Kirgizië zijn tijdens een festival, dan zal je zeker een gedeelte hiervan horen.
Omdat je in het wild kampeert, kan het zijn dat je ’s nachts wakker wordt van het geluid van dieren, een schaap of paard kan zomaar eens aan je tent komen snuffelen. Er zijn in Kirgizië ook roofdieren; wolven en beren blijven echter in de zomermaanden hoog in de bergen, ver weg van mensen. Ook de kans om een sneeuwluipaard te zien is nihil.
Afstanden en vervoer
Per dag fiets je, afhankelijk van het soort tocht en de zwaarte van het traject, tussen de 30 en 100 km. Je kunt je eigen fiets meebrengen of een goede fiets huren in Bishkek. Met iedere fietsreis gaat een minibusje mee voor de bagage. Indien gewenst kan ook een Engels- of Duitssprekende tolk meereizen. Je ziet, mogelijkheden genoeg om al fietsend dit schitterende land te leren kennen.
Ecotour-Kyrgyzstan organiseert fiets-, wandel- en paardrijreizen naar Kirgizië. Duurzaamheid staat hoog in het vaandel. Je verblijft in kleinschalige joertenkampen of bij plaatselijke ondernemers, waardoor werkgelegenheid en de lokale economie wordt gestimuleerd.