Ayeaye
Het eiland Madagaskar staat bekend om zijn unieke flora en fauna waarvan onder andere de lemuren jaarlijks vele bezoekers aantrekken. Deze dieren vind je namelijk nergens anders ter wereld in de vrije natuur, omdat ze endemisch aan Madagaskar zijn. Dit is voor de faunaliefhebber natuurlijk een goede reden om de wandelschoenen aan te trekken en eens op zoek te gaan naar deze bijzondere en soms ook grappige dieren. Vandaag zetten we het vingerdier in de kijker!
Wat zijn Lemuren?
Sommigen denken bij het woord lemuren direct aan “King Julien!” van de animatiefilms en -series. En dat is niet zo gek, want de ringstaartmaki is een van de bijzondere soorten die je hier kunt tegenkomen. Lemuren (ook wel bekend als maki’s) behoren tot de orde der primaten. Het zijn geen apen, maar halfapen en ze hebben zich dankzij de isolatie van het eiland zo’n 140 miljoen jaar geleden in alle rust kunnen ontwikkelen.
Daar waar de meeste halfapen elders in de wereld het al snel aflegden in de strijd om voedsel en territoria tegen de sterkere apen met grotere hersenen, hadden de lemuren op Madagaskar deze concurrentie niet. Er waren weinig hogere apensoorten te vinden, maar ook veel minder roofdieren. Deze unieke situatie gaf de lemuren de mogelijkheid zichzelf te verspreiden over het hele eiland en zich in alle rust te specialiseren in de ecologische niches die het rijk is.
Hoewel een aantal van deze bijzondere soorten zijn uitgestorven, zijn er nog veel interessante lemuren te vinden op dit eiland en allemaal hebben ze hun eigen interessante kenmerken.
Groepsreizen Madagaskar
Het vingerdier
Een van deze bijzondere dieren is de ayeaye, in het Nederlands ook wel het vingerdier genoemd. Tijdens een reis naar Madagaskar mag een ontmoeting met deze maki eigenlijk niet ontbreken.
Je krijgt bijna het idee dat het Halloween is wanneer je het dier voor het eerst ziet. Met zijn grote ogen, vreemde tanden en lange vingers wint het misschien geen schoonheidsprijs, maar juist daarom is het mogelijk wel een van de meest bijzondere dieren die je ooit in je leven zult zien.
Tanden en vingers
De zeer vreemde en ongebruikelijk uitziende maki verschilt in veel opzichten (anatomisch en gedragsmatig) van alle andere soorten en is misschien wel één van de meest unieke creaties van de natuur. Tot de 19e eeuw werd aangenomen dat het vingerdier een knaagdier was vanwege zijn tandformule en de voortdurend groeiende snijtanden. Het is de enige levende (half)aap met deze eigenschap.
Naast zijn tanden, heeft het vingerdier nog een interessant kenmerk, namelijk de vingers waar hij zijn naam aan te danken heeft. De aye aye maakt namelijk gebruik van deze lange vingers om op het oppervlak van takken en boomstammen te tikken. Door dit te doen, kan hij holle ruimtes en de daarin levende insectenlarven lokaliseren.
De sterkte tanden worden vervolgens gebruikt om door de buitenste bast heen te knagen, en de grote skeletachtige middelvinger wordt gebruikt voor het vangen van zijn prooi. Naast insecten voeden ze zich ook nog met zaden en andere (harde) vruchten.
Waar kan je de ayeaye in het wild zien?
Vingerdieren vind je natuurlijk niet zomaar. Ze zijn nachtactief en leiden eigenlijk een vrij verborgen en schuw bestaan. Het leefgebied ligt weids verspreid over twee grote gebieden. Het eerste is een lange strook van regenwouden en plantages aan de oostkant van het land. Het tweede gebied ligt in het noordwesten en is een regio van droge loofbossen en andere bossen. Hoewel ze op veel plekken voorkomen, zijn hun aantallen zeer gering, en dat maakt het moeilijk om ze in het wild te zien.
We bezochten tijdens onze rondreis in Madagaskar een beschermd gebied waar een kleine populatie vingerdieren leeft. Het was een behoorlijk lange autorit en daarna nog een boottocht om er te komen, maar het was de moeite zeker waard. Wat is het ontzettend interessant om te zien hoe zo’n dier met zoveel precisie en specialisme insectenlarven weet te vinden en vangen.
Bedreigingen vingerdier
Helaas worden deze merkwaardige dieren dagelijks geconfronteerd met grote problemen die ze bedreigen in hun voortbestaan. Sommige mensen denken dat ze voorbodes van het kwaad zijn, dus worden ze gedood of gevangen genomen.
Een andere grote bedreiging is de vernietiging van hun leefgebied. Helaas zorgt het verlies van leefgebied ervoor dat alle maki’s van Madagaskar bedreigd worden in hun bestaanszekerheid. Naast boskap bestaat er ook nog de dreiging van bushmeat. Vooral in armere gebieden worden deze bedreigde dieren soms gedood voor hun vlees.
Momenteel staat het vingerdier als bedreigde diersoort op de rode lijst van het IUCN.
Je mag in je handen klappen wanneer je je realiseert dat je een van die gelukkige mensen ben geweest die een vingerdier in Madagaskar heeft gezien en gefotografeerd. Ben je zelf een van de bevoorrechte reizigers bent die de kans krijgt om de ayeaye in het echt te zien, respecteer het dan en houd de nodige afstand.
